“Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar” fanining maqsadi va vazifasi

Ma’lumotlarni standart turlari
butun
xaqiqiy
belgili
mantiqiy
Ko’rsatkichli
Foydalanuvchi tomonidan aniqlanadigan tur
sanaladigan
oraliqli
massivlar
vektorlar
strukturalar
birlashmalar
klasslar
Butun tur
Qiymatlar oralig’i
Amallar
-2 n-1<= x< 2 n-1 - n -razryad
qo’shish(+);
ayirish(-);
Ko’paytirish(*);
Butun bo’lish(/);
Qoldiqli bo’lish(%);

Тур	Формат
Short	2 байт
Int	4 байт
Long	4 байт (ишорали)
unsigned	modifikator

O’zlashtirish =; ~=
Taqqoslash <; <=; >; >=
Inkrement ++
Dekrement --
Ishora butun son
Xaqiqiy tur
Qiymatlar oralig’i
Amallar
qo’shish(+);
ayirish(-);
Ko’paytirish
Bo’lish(/);
O’zlashtirish =; ~=
Taqqoslash <; <=; >; >=

Тур	Формат
Float	4 байт
Double	8 байт

Mantissa ishorasi mantissa tartib ishorasi tartib
ASCII – kodi
elementlari
Belgili tur
Qiymatlar
Amallar
O’zlashtirish =;
Birlashtirish(Kontekanatsiya)+
<; <=;
>; >=.
Eslatma
Belgili tur apostrov ichida beriladi
Mantiqiy tur
Qiymatlar
Amallar
O’zlashtirish;
taqqoslash(==; <;<=; >; >=);
&& || !

Nomi	False qiymati	True qiymati	Хотира o’lchami
Bool	0	1	1 байт

X	Y	! X	X &&Y	X || Y
false	false	true	false	false
false	true	true	false	true
true	false	false	false	true
true	true	false	true	true

Ko’rsatkichli tur
Amallar
O’zlashtirish;
Adress bo’yicha qiymat olish;
Adresni olish(&);
Qo’shish; ayirish;
inkrement; dekrement.
Ta’rif
Ko’rsatkich (Pointer) – bu shunday tur bo’lib, uningqiymatlar oralig’i xotira yacheykalari manzili va maxsus qiymat (nol manzil) dan iborat.
Izox
Nol ko’rsatkich– shunday maxsus qiymatki, u xech qanday obyektga yo’naltirmaganlikni anglatadi.
C# ва Java – null;
C ва C++ - 0 ёки null макрос;
Pascal – nil.
Mavjud obyekt adresiniko’rsatkichga o’zgartiradi.
int a = 5;
int* p = &a;

Sanaladigan turlar

• Bir qancha qiymatlardan birini qabul qila oladigan o‘zgaruvchiga sanaladigan toifadagi o‘zgaruvchilar deyiladi va bunday o‘zgaruvchilarni e’lon qilishda enum kalit so‘zi va undan keyin toifa nomi hamda figurali qavs ichida vergullar bilan ajratilgan o‘zgarmas qiymatlar ro‘yhati ishlatiladi.
• Masalan:
• enum Ranglar{oq, qora, qizil, yashil};

Ushbu toifada yangi o’zgaruvchi e’lon qilish mumkin.

Ranglar rang;

Bu yerda Ranglar nomli sanoqli toifa yaratildi. Ushbu toifaning 4 ta o‘zgarmas elementlari mavjud va ular dastlab 0 dan boshlab sanaladigan butun sonli qiymatga ega bo‘ladilar.

Foydalanuvchi tomonidan o’zgarmaslarga ixtiyoriy ( sanaladigan ) sonli qiymat ham o’zlashtirilishi mumkin. O’zgarmaslarga qiymatlar o’sish tartibida berilishi kerak. Masalan,

Foydalanuvchi tomonidan o’zgarmaslarga ixtiyoriy ( sanaladigan ) sonli qiymat ham o’zlashtirilishi mumkin. O’zgarmaslarga qiymatlar o’sish tartibida berilishi kerak. Masalan,

enum

Ranglar{oq=100,qora=200,qizil,yashil=400};

Bu yerda qizil o’zgarmasning qiymati 201 ga teng bo’ladi.

Massiv bu bir toifaga mansub elementlar to‘plami bo‘lib, uning 2 xil ko‘rinishi mavjud: 1 o‘lchovli va 2 o‘lchovli massivlar.
1 o‘lchovli massiv - a[0],a[1],…,a[n]
2 o‘lchovli massiv - a[0][0],a[0][1],…,a[0][m]
a[1][0],a[1][1],…,a[1][m]
…
a[n][0],a[n][1],…,a[n][m]
Massivlar va vectorlar

Ma’lumotlarni massivda saqlashda elementlar soni oldindan ma’lum bo‘lishi kerak. Ayrim paytlarda massivga nechta element kiritilishi ma’lum bo‘lmaydi va o‘shanda dinamik dasturlashdan foydalanish kerak bo‘ladi. Shunday hollarda vector dan foydalanish mumkin. Vector klassi o‘zgaruvchan uzunlikdagi massiv yaratishga yordam beradi. Vektor bu elementlari soni oldindan ma’lum bo‘lmagan bir xil toifadagi elementlar ketma-ketligidir(yani dinamik tuzilma). Vektorning massivdan farqi, vector uzunligi oldindan berilmaydi va u dastur bajarilishi mobaynida o‘zgarib turadi. Uni 2 xil usulda e’lon qilish mumkin : vector o‘zgaruvchi_nomi;

Ma’lumotlarni massivda saqlashda elementlar soni oldindan ma’lum bo‘lishi kerak. Ayrim paytlarda massivga nechta element kiritilishi ma’lum bo‘lmaydi va o‘shanda dinamik dasturlashdan foydalanish kerak bo‘ladi. Shunday hollarda vector dan foydalanish mumkin. Vector klassi o‘zgaruvchan uzunlikdagi massiv yaratishga yordam beradi. Vektor bu elementlari soni oldindan ma’lum bo‘lmagan bir xil toifadagi elementlar ketma-ketligidir(yani dinamik tuzilma). Vektorning massivdan farqi, vector uzunligi oldindan berilmaydi va u dastur bajarilishi mobaynida o‘zgarib turadi. Uni 2 xil usulda e’lon qilish mumkin : vector o‘zgaruvchi_nomi;

Massivlar va vectorlar

Вектор яратиш учун < vector> кутубхонасига уланиш зарур.

• Вектор яратиш учун < vector> кутубхонасига уланиш зарур.
• Векторни эълон қилишнинг2 хил усули бор:1) вектор узунлигинии кўрсатиб ёки 2) бўш вектор сифатида.
• Ya’ni