Faraz qilaylik, stek bir o’lchamli massiv ko’rinishida ifodalangan bo’lib uning uzunligi max_st ga teng bo’lsin, ya’ni stack[max_st]. Bu yerda t – stek uchi, x esa biror turga tegishli element.
void Push(int t, BT x) {
if (t= =max_st) exit(1);
stack[t]=x;
t++; }
void Empty(int t) {
if (t= =0) p=1;
else p=2; }
void Remove(int t) {
if (t= =0) exit(1);
t--; }
Stekdagi asosiy amallar
Stekga element qo’shish:
Push(S,i) –, bu yerda S – stek nomi, i - stekga kiritiladigan element;
STEK tuzilmasi ustida bajariladigan asosiy amallar:
push – STEK ga element qo’shish
pop – STEKdan elementni chiqarib olish yoki o’chirish
peek – STEK ning oxirgi elementini o’chirmasdan o’qish
isFull – STEK ni to’liqlikka tekshirish
isEmpty – STEKni bo’shliqqa tekshirish
STEK ni massiv orqali tavsiflash
#include
using namespace std;
#define MAX 1000 //STEK uchun MAX uzunlik
class Stack {
int top;
public:
int myStack[MAX]; //massiv STEKI
Stack() { top = -1; }
bool push(int x);
int pop();
bool isEmpty(); }; //STEKka element qo'shish
bool Stack::push(int item) {
if (top >= (MAX-1)) {
cout << "STEK to\'ldi!!!";
return false; }
else { myStack[++top] = item;
cout<
return true; } }
//STEKdan elementni chiqarish yoki o'chirish
int Stack::pop() {
if (top < 0) {
cout << "STEK !!";
return 0; }
else { int item = myStack[top--];
return item; } }
//STEKni bo'shliqqa tekshirish
bool Stack::isEmpty() {
return (top < 0); }
// STEK funksiyasi
int main() {
class Stack stack;
cout<<"STEK ga elementlar qo'shish "<
stack.push(2);
stack.push(4);
stack.push(6);
cout<<"STEK elementlari : "<
while(!stack.isEmpty()) {
cout<
return 0; }
STEKni ro’yxat yordamida tavsiflash
#include
using namespace std;
class StackNode {
public:
int data;
StackNode* next; };
StackNode* newNode(int data) {
StackNode* stackNode = new StackNode();
stackNode->data = data;
stackNode->next = NULL;
return stackNode; }
int isEmpty(StackNode *root) { return !root; }
void push(StackNode** root, int new_data){
StackNode* stackNode = newNode(new_data);
stackNode->next = *root;
*root = stackNode;
cout<
int pop(StackNode** root){
if (isEmpty(*root))
return -1;
StackNode* temp = *root;
*root = (*root)->next;
int popped = temp->data; //free(temp);
return popped; }
int peek(StackNode* root) { if (isEmpty(root))
return -1;
return root->data; }
int main() {
StackNode* root = NULL;
cout<<"STEKga qo\'shish (Push): "<
push(&root, 100);
push(&root, 200);
push(&root, 300);
cout<<"\nSTEKning Top elementi: "<
cout<<"\nSTEK elementlari:"<
while(!isEmpty(root)){
cout<
return 0; }
Navbatning turlari
Navbatning yana bir turi bu dekdir.
Dek (DEQ - Double Ended Queue) - ikkita chetli navbat.
Dekning o’ziga xos xususiyati shundan iboratki, elementlarni yozish va o’qishni har ikkala chetidan xam amalga oshirish mumkin.
Dekni quyi chegaralari birlashtirilgan ikkita stek ko’rinishda qarash mumkin.
Barcha turdagi navbatlarni foydalanuvchi dasturlarida massiv yoki bir bog’lamli (oshkor) ro’yxatlar ko’rinishida tasvirlash qulay va tushunarli.
Dek ustida bajariladigan amallar
Insert – element qo’yish.
Remove – dekdan elementni chiqarib tashlash.
Empty – bo’sh yoki bo’sh emasligini tekshirish.
Full – to’lalikka tekshirish.
Dek ustida bajariladigan amallar
extend(iterable) :- Bu funksiya deque ning o'ng uchiga bir nechta qiymatlarni qo'shish uchun ishlatiladi. O'tkazilgan argument iterativdir.
extendleft(iterable) :- Bu funksiya dequening chap uchiga bir nechta qiymatlarni qo'shish uchun ishlatiladi. O'tkazilgan argument iterativdir. Chap qo'shimchalar natijasida tartib o'zgartiriladi .
reverse() :- Bu funksiya deque elementlarning tartibini teskari o'zgartirish uchun ishlatiladi .
rotate() :- Bu funksiya dequeni argumentlarda ko'rsatilgan raqamga aylantiradi. Belgilangan raqam manfiy bo'lsa, aylanish chapga sodir bo'ladi. Aks holda aylanish o'ngga.
Mavzu bo’yicha nazorat savolari
Ro’yxat deb nimaga aytiladi?
Ro’yxat turlarini aytib o’ting.
Navbat bilan stek qanday ma’lumotlar tuzilmasiga kiradi?
Stekdan elementni tanlash qanday amalga oshiriladi?
Qanday xizmat ko’rsatish turiga FIFO, qaysi biriga LIFO deb ataladi?
Navbat turlarini keltirib o’ting.
Dekning o’ziga xosligi nimadan iborat?
Adabiyotlar
Алфред В. Ахо., Джон Э. Хопкрофт, Джефри Д. Ульман. Структура данных и алгоритмы. //Учеб.пос., М.: Изд.дом: "Вильямс", 2000, — 384 с.
Adam Drozdek. Data structures and algorithms in C++. Fourth edition. Cengage Learning, 2013.
Бакнелл Джулиан М. Фундаментальные алгоритмы и структуры данных в Delphi//СПб: ООО «ДиаСофтЮП», 2003. 560с.
Narzullaev U.X., Qarshiev A.B., Boynazarov I.M. Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar. //O’quv qo’llanma. Toshkent: Tafakkur nashriyoti, 2013 y. – 192 b.
Лойко В.И. Структуры и алгоритмы обработки данных. Учебное пособие для вузов. - Краснодар: КубГАУ. 2000. - 261 с., ил.
Mustaqil ishlash uchun topshiriqlar:
Statik va yarimstatik tuzilmalar ustida bajariladigan amallarni o’rganish
Izoh: dars mashg’ulotida berilgan bilimlarga qo’shimcha ma’lumotlarni to’plash-konspekt qilish
