Ma'lumotlar nima? Ma'lumotlar bazasi nima? Sql nima?

Interaktiv SQL deganda — ma'lumotlar bazasiga so'rov orqali murojaat qilib, shu zahoti natijani olish tushuniladi. Ya'ni bunda ketma-ketlik asosida jarayon sodir bo'ladi. So'rov-natija rejimda ishlaydi.
O'rnatilgan SQL deganda – so'rovlar yig'indisi biror dasturlash tilida ishlatilishi tushuniladi. Pascal, Delphi, Java tillarida bazaga murojaat qilib, natijani biror o'zgaruvchiga yuklab qo'yamiz va kerakli joyda bu natijani ishlatamiz. Ya'ni bunda so'rov berib, darhol natijani ololmaymiz. Natija faqat dasturning davom etishi uchun olinadi va talab etilgan joyda ishlatiladi.
SQl operatorlari bir necha guruhlarga bo'lingan. Bu bo'linish operatorlarning bajarilish vazifasi asosida bo'lingan. Ular quyidagilar:
DDL(Data Definition Language) , ANSI bu guruh SDL(Schema Definition Language) deb ataladi. Bu guruhga ma'lumotlar bazasida ob'ektlar(jadvallar, indekslar)ni hosil qiluvchi operatorlar kiradi.
DML(Data Manipulation Language) – ma'lumotlarni manipulyatsiya qiluvchi operatorlar yig'indisi guruhi. Istalgan vaqtda jadval ichida qanday ma'lumotlar saqlanayotganini aniqlovchi operatorlar.
DCL(Data Control Language) – ma'lumotlarni boshqaruvchi operatorlar.
ANSI ning ruxsati bilan, DCL DDL ning bir qismi sifatida qaraladi. Bu guruhlarni aralashtirmaslik zarur. Bular alohida tillar emas, balki SQL operatorlarining guruhlaridir.

Ma'lumotlar bazasi nima?

Ma'lumotlar bazasi - bu ma'lumotlarning muntazam yig'ilishi. Ular ma'lumotlarni elektron saqlash va manipulyatsiyani qo'llab-quvvatlaydi. Ma'lumotlar bazalari ma'lumotlarni boshqarishni osonlashtiradi.
Keling, bir nechta misollarni muhokama qilaylik: Internet-telefon ma'lumotlari ma'lumotlar bazasidan odamlar ma'lumotlarini, telefon raqamlarini va boshqa aloqa ma'lumotlarini saqlash uchun foydalanadi. Sizning elektr ta'minot provayderingiz hisob-kitoblarni boshqarish, mijozlar bilan bog'liq muammolarni boshqarish, xatolar ma'lumotlarini boshqarish va hokazolarni boshqarish uchun ma'lumotlar bazasidan foydalanadi.
Facebook-ni ham ko'rib chiqaylik. U a'zolarni, ularning do'stlarini, a'zolari faoliyati, xabarlari, reklamalari va boshqa ko'p narsalar bilan bog'liq ma'lumotlarni saqlashi, boshqarish va taqdim etishi kerak. Ma'lumotlar bazalarini ishlatish uchun biz son-sanoqsiz misollarni keltira olamiz.
SQL tili, asosan, bitta bo'lishi kerak ma'lumotlar bazasi qidirish uchun. Dasturda ushbu tilni o'z ichiga olgan dastur SQL dasturiy deb ataladi. Misol uchun, a veb-ilovasi. Biz ma'lumotlar bazasi yozuvlarini (INSERT), qidirishni (SELECT), yangilashni (UPDATE) va (DELETE) o'chirish uchun SQL dasturidan foydalanishimiz mumkin. Bu SQL boshqa narsalarni qilolmaydi degani emas. Aslida, u ma'lumotlar bazalarini optimallashtirish va ushlab turish, jumladan, cheklamagan holda, hamma narsani amalga oshirishi mumkin.
Agar katta miqdordagi ma'lumot uchun aloqador ma'lumotlar bazasidan foydalansangiz, tizim sekinlashadi va javob muddati yomonlashadi.
Buni bartaraf etish uchun tizimlarni, albatta, mavjud bo'lgan apparatni yangilash orqali kengaytirish mumkin.
Yuqoridagi muammoga birinchi taxmin qilinadigan alternativa, ma'lumotlar bazasi yukini yukni ko'payishi bilan bir nechta xostlarga tarqatish bo'ladi.
Bu "kattalashtirish" deb nomlanadi.
NoSQL ma'lumotlar bazasidan iborat noanaviy ma'lumotlar bazalari ular tegishli ma'lumotlar bazalariga nisbatan kattalashish uchun yaxshi va veb-ilovalar bilan birgalikda ishlab chiqilgan.
Ma'lumotlarni qidirishda SQLdan foydalanmaydilar va ma'lumotlar bazasining relyatsion modellari kabi qat'iy sxemalarga amal qilmaydilar. NoSQL bilan ACID (Atomiklik, Muvofiqlik, Izolyatsiya, Chidamlilik) xususiyatlari har doim ham kafolatlanmaydi, shuning uchun UPDATE asosiy ma'lumotlarni o'tkazib yuborishi bilan natijalar doimo bir xil bo'lishi shart emas.