Ma’lumotlar bazasini loyihalash

Normallashtirish ma'lumotlar bazasida ma'lumotlarni samarali tashkil etish jarayoni. Normallashtirish jarayonining ikkita maqsadi mavjud: ortiqcha ma'lumotni yo'q qilish (masalan, bir nechta jadvalda bir xil ma'lumotlarni saqlash) va ma'lumotga bog'liqliklarni mantiqiy, faqatgina jadvaldagi tegishli ma'lumotlarni saqlash. Ularning ikkalasi ham munosib maqsadlardir, chunki ular ma'lumotlar bazasi miqdorini kamaytiradi va ma'lumotlar mantiqiy saqlanishini ta'minlaydi.

Birinchi normal forma (1NF)

Birinchi oddiy shakl (1NF) tashkil etilgan ma'lumotlar bazasi uchun juda muhim qoidalarni belgilaydi:

Xuddi shu jadvalda takroriy ustunlarni yo'q qilish.

Har bir ma'lumotli satri ustunlarda bittadan ortiq qiymat saqlamasligi, kalit maydonlari bo`sh qolmasligi kerak.

Ikkinchi normal forma (2NF)

Ikkinchi normal forma (2NF) takroriy ma’lumotlarni olib tashlash kontseptsiyasiga javob beradi yani 1NF qoidasi bajarilishini ta’minlaydi.

Birinchi kalitga kirmaydigan maydonlari birinchi kalit bilan to`liq funksional bog`langan bo`lsa, 2NF da bo`ladi.

Uchinchi normal forma (3NF)

Ikkinchi normal formadagi barcha talablarni qanoatlantirsa va uning birorta ham kalit bo`lmagan maydonlari boshqa istalgan kalit bo`lmafan maydonlariga funksional bog`liq bo`lmasa, uchinchi normal forma (3NF) da bo`ladi.

Boyce-Codd normal forma (BCNF yoki 3.5NF)

"Uchinchi va yarim (3.5) an'anaviy shakl" deb nomlangan Boyce-Codd Normal Formasi.

Jadval qachonki uning maydonlari orasidagi har qanday funksional bog`lanishdan mumkin bo`lgan kalitdan to`liq funksional bog`lanish krlib chiqsa, Boys-Kodd normal formasida (BKNF) bo`ladi.

Beshinchi normal forma

Jadval, qachonki uning har bir to`liq dekompozitsiyasining barcha proeksiyalari mumkin bo`lgan kalitni saqlasa, beshinchi normal formada (5NF) bo`ladi.

To'rtinchi normal forma (4NF)

Beshinchi normal formaning xususiy holi bo`lib, to`liq dekompozitsiyasi ikkita proeksiyasiga birlashmagan bo`lishi shart.

4NF va 5NF larda nafaqat funksional bog`lanish, balki yana jadval maydonlari orasidagi ko`p qiymatli bog`lanish ham hisobga olinadi.