Ma`lumotlar bazasida rеlyatsion modеli va munosabatlar xaqidagi ma’lumotlar

1.Birga – bir munosabat

2.Birga - ko’p yoki ko’pga – bir

3. Ko’pga – ko’p

Birga – bir munosabat

Bunday munosabatlar bitta jadvalning har bir yozuvi boshqa jadvalning faqat bitta yozuvi bilan bog'liq bo'lganda mavjud bo'ladi.

Masalan, agar "Shaxs" (id, ism, yosh, manzil) va "pasport" (Passport_id, Passport_nomer) ikkita shaxs mavjud bo'lsa. Shunday qilib, har bir kishi faqat bitta pasportga ega bo'lishi mumkin va har bir pasport faqat bitta shaxsga tegishli.
Shaxs
Pasport

1
1

.

Bunday munosabatlar juda keng tarqalgan. Bu munosabat xavfsizlik jihatidan ham juda ishonchlidir.

Birga - ko’p yoki ko’pga – bir

Mijoz
Hisob

Ko’p
1
.

Bunday munosabatlar bitta jadvalning har bir yozuvi boshqa jadvalning bir yoki bir nechta yozuvlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin bo'lganda mavjud bo'ladi. Ushbu munosabatlar topilgan eng keng tarqalgan munosabatlardir. Yakkama-yakka munosabatlarni, bizning qarashimizga qarab, ko'pchilik bilan munosabat deb ham aytish mumkin.

Masalan, agar "Buyurtmachi" va "Hisob qaydnomasi" ikkita mavjud bo'lsa, unda har bir "Mijoz" bir nechta "Hisob" ga ega bo'lishi mumkin, ammo har bir "Hisob" faqat bitta "Mijoz" tomonidan saqlanadi. Ushbu misolda shuni aytish mumkinki, har bir Mijoz ko'pgina Hisoblar bilan bog'langan. Demak, bu birdan ko'pga munosabat. Ammo, agar biz buni boshqacha yo'l bilan ko'rsak, ya'ni ko'pgina hisoblar bitta mijoz bilan bog'langan bo'lsa, demak, bu "ko'plar uchun" munosabatlardir.

Ko’pga – ko’p munosabat

Mijoz
Mahsulot

Ko’p
Ko’p

.
Bunday munosabatlar birinchi jadvalning har bir yozuvi ikkinchi jadvalning bir yoki bir nechta yozuvlari bilan, ikkinchi jadvalning bitta yozuvlari esa birinchi jadvalning bir yoki bir nechta yozuvlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin bo'lganda paydo bo'ladi. Ko'pdan ko'pga bo'lgan munosabatlarni ikkita "ko'plik" munosabati sifatida ko'rish mumkin, ular "bog'lovchi jadval" yoki "sheriklar jadvali" bilan bog'langan. Bog'lanish jadvali boshqa ikkita jadvalning asosiy kaliti bo'lgan maydonlarga ega bo'lish orqali ikkita jadvalni bog'laydi. Buni quyidagi misol orqali tushunishimiz mumkin.

Masalan: Agar ikkita " Mijoz " va "Mahsulot" turi mavjud bo'lsa, unda har bir mijoz bir nechta mahsulotni sotib olishi mumkin va mahsulotni turli xil mijozlar sotib olishlari mumkin.

xaridlar

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1.Usmonov J.T., Xujaqulov T.A. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi// o‘quv qo‘llanma. - Т. : Aloqachi, 2018.

2.Usmonov J. T., Xo‘jaqulov T. A. Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma

Internet ma’lumotlari:

3.www.ziyonet.uz;

4.wikipedia