Ma‘lumotlar bazasi, ularni tuzish, saqlash va kayta ishlash. Ma‘lumotlar bazasining grafik tasviri Reja

Boshqaruvning informattsion tizimi
Ma‘lumotlar bazasining boshqarish tizimi vositalari xajmiga ega, ya‘ni ma‘lumotlarga yetishish imkoning ma‘lum usullarini ta‘minlaydi. Ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimi vositalari bilan bajariladigan, kidirish, to’g’rilash, tuldirish va ma‘lumotlarni chikarib yuborish jarayonlari hisoblanadi. Kidirish jarayoni asosiysi hisoblanadi. Ma‘lumotlar mustaqilligini tamoyillarning tadbiq ma‘lumotlarning bazasini boshqarish tizimining moslashuvini aniqlaydi. Predmet sohasidagi ma‘lumotlarni kayta ishlash xususiyatlari hisobi, diskretli tavsiflarni kayta ishlash xususiyatlari hisobi, diskretli tavsifli ishlab chiqarish korxonalarida avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimini qo’llashga maxsuslashgan ma‘lumotlarni bazasini tizimini loyxalashtirish imkonini beradi. Ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimining ma‘lum bir sohada qo’llash Maqsadida rostlash jarayoni tizimini generatsiya qilish deb ataladi. Ma‘lumotlar bazasining boshqarish universal tizimiga masalan, dbase, Paradox, Miсrosoft-Aссess , oragle, informix va boshqalarga tegishlidir.
Ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimi ishi ma‘lumotlarni yozishning uch darajasidan foydalanish bilan boglik.
Ma‘lumotlarni jismoniy tashkil etishning yozilishi ma‘lumotlarning umumiy mantiqiy tarkibining yozilishi amaliy dasturlar ma‘lumotlarni modelostilarini yozish uzviyligi. Ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimi bir vaqtning uzida bir qancha amaliy dasturlarni kayta ishlashni olib boradi, ya‘ni ma‘lumotlarning modelostilariga ega bo’lishi mumkin.

Avtomatlashtirilgan ma‘lumotlar banklaridan foydalanish
Ma‘lumotlar bazasi foydalanuvchining bitta shaxsiy kompyuter monopoliya ixtiyorida bo’lishi mumkin. Bunday holatda u fakat mazkur ShK xotira diskasiga joylashtiriladi va axborot bazasiga bir vaqtda bir necha foydalanuvchining kirishi ta‘minlanmaydi.
SHK tarmog’i mavjud bo’lgan holda ko’p foydalanadigan rejimda, «mashina-server»da joylashadigan markazlashgan ma‘lumotlar bazasini saqlash va foydalanish imkoniyati tugiladi. Bunday holatda har bir foydalanuvchi uz shaxsiy komppyuteri orqali barcha mijozlar uchun umumiy bo’lgan markazlashgan axborot bazasiga kirishga ruxsat oladi.
Tarmoq texnologiyasida har bir foydalanuvchi uz ShKda lokal maolumotlar bazasini tashkil etishi mumkin. Bu ma‘lumotlar bazasi fakat mazkur avtomatlashgan ish joyida zarur bo’lgan axborotni saqlaydi. ShK tarmog’ida maolumotlar bazasini tashkil etish va foydalanish banklar, birja, investitsiya jamgarmalari va boshqa bozor iktisodi strukturalarining axborot tizimlari samaradorligini tezda oshiriadi.


Foydalaniladigan texnik va dasturiy vositalar shaqliga boglik holda turli ish texnologiyasi amalga oshirilishi mumkin. Maolumotlarni tarmoqli ishlab chiqishning turli tamoyillari mavjud: «fayl-server» va «mijoz-server».