Маълумки, Чингизхон оафотидан оллин «мўғул отларининг туёғи етган ва етмаган ерларни» ўзининг турт ўғлига улус қилиб бериб, маълум микдорда аскар ва уруғларни уларга қўшиб берган эди

Маълумки, Чингизхон оафотидан оллин «мўғул отларининг туёғи етган ва етмаган ерларни» ўзининг турт ўғлига улус қилиб бериб, маълум микдорда аскар ва уруғларни уларга қўшиб берган эди. Бунда катга ўғли Жўжига Қипчоқдашти ва Рус ерлари. асл Мўғулистоннинг ғарбидаги энг узоқерлар улус ва юрт қилиб берилган бўлиб, бу ерларнинг асосий қисми кўпроқдашт эди. Бу жуда \ам катта ҳудуд бўлиб, Днепр на Қора денгизнинг шимолий қирғоқларидан тортиб, Иртиш дарёси ва Балхаш кўлигача чўзилган, жанубда Хоразм ва Сирдарёнинг қуйи оқими билан чегарадош бўлган жуда кенг дашт XI асрдан бошлаб араб ва форс адабиётларида Қипчоқ дашти* — Дашти Қипчоқдеб юритилган бу бепоён ўлка 1236 йилда Жўжининг ўғли Ботухон томонидан истило қилинган эди. Мўғулларнинг юришлари натижасида Дашти Қипчоқ ва унга туташган вилоятларни ўз ичига олган катта давлат вужудга келган бўлиб, шарқ манбаларида Жўжи Улуси ёки Кўк Ўрда, Рус йилномаларида эса Олтин Ўрда давлати деб аталган.1 Жўжининг улуси аслида унинг ўғли Боту томонидан барпо этилганг Олтин Ўрда таркибига шимол шарқда Булғор ва унинг нилоятлари, шимолда унинг чегараси рус князликларидан ўтган, жанубда бир томондан Қрим ва унинг денгиз бўйидаги шаҳарлари, иккинчи томонлан Дарбандгача чўзилиб борган Кавказ ва баъзан эса Бокугача кирган, шунингдек, Шимолий Хоразм ва унинг Урганч шаҳри, гарбда Днестрдан бошланган даштликлар, шарқда эса гарбий Сибир, Сирдарё этаоаригача борадиган ерлар ҳам кирган Бундан ташқари, Хоразм Чингизхон-нинг катта ўгиллари Жўжи билан Чиғатой ўртасида тақсимланиб унинг ғарбий қисми Урганч шаҳри билан бирга Жўжи улуси таркибига, жанубий қисми, Кот ва Хива шаҳарлари билан Чиғатой улусига кирган бўлиб, ҳозирги Ўзбекистон доираси икки улус таркибнда эди. Шарқий Европани истило этиб, Олтин Ўрдага асос солган биринчи хон Ботухон (1236- 1256)дир. Дастлабки хонлар Боту билан