Malakaviy amaliyotning boshlang'ich konfrensiyasi. Amaliyot davridagi texnika xavfsizlik qoidalari bilan tanishish

Farg'ona Davlat Universiteti Zootexniya fakulteti Tuproqshunoslik yo'nalishi 4-kurs talabalariga malakaviy amaliyot boshlanishi munosabati bilan 2021- yil 6- sentyabr kuni boshlang'ich konfrensiya o'tkazildi. Konfrensiyada Zootexniya fakulteti dekani M.Isag'aliyev , tuproqshunoslik kafedrasi mudiri U.Mirzayev , professor o'qituvchilar X.Abduhakimova , R.Iminchayev va Tuproqshunoslik yo'nalish talabalari qatnashdi.

Konfrensiyada talabalarni Universitetni Mehnat muhofasi va texnika xavfsizlik bo'lim boshlig'i D.Shodmonov amaliyot vaqtida texnika xavfsizligi va elektr xavfsizlik qoidalari bilan tanishtirib , bu qoidalarga qatiy rioya qilishi haqida ogohlatirdi.

Zootexniya fakulteti Tuproqshunoslik yo‘nalishi 4-kurs talabalari Bag'dod tumani qishloq xo'jaligida boshqarmasida Malakaviy amaliyot kursini boshladik.

Qishloq xo'jaligi bo'lim boshlig'i O.Maxmudov biz talabalarga amaliyotning birinchi kuni tuman qishloq xo'jalik boshqarmasini tashkil etilishi va tarixi , boshqarmaning faoliyati bilan tо‘liq tanishtirdi. Amaliyot rahbari X.Abduhakimova talabalarga amaliyot davrida qanday ishlar bajarishliklarini, nimalarni o'rganish kerakligini aytib laboratoriya xonalari, axborot-resurs markazi xonasi bilan tanishtirdi, kerakli hujjatlarni rasmiylashtirishni o'rgatdilar.

Reja:

Kirish.

1.1 Malakaviy amaliyotning boshlang'ich konfrensiyasi . Amaliyot davridagi texnika xavfsizlik qoidalari bilan tanishish.

1.2 Bag'dod tumani qishloq xo'jalik bo'limidagi amaliyot davrida olib borilgan ishlarning tasnifi .

1.3 Qishloq xo'jalik bo'limining tashkiliy boshqaruv strukturasi va asosiy ish faoliyatining tahlili.

1.4. Tashkilotda xavfsizlik texnika ishlarini tahlil etilganligi .

1.5 Tuman bo'yich ekiladigan qishloq xo'jaligi ekinlaring maydoni hosildorligi va olinadigan yalpi hosil tahlili.

1.6 Bag'dod tumani qishloq xo'jaligi bo'limi tasarrufidagi dehqon va fermer xo'jaliklari haqida ma'lumotlar.

1.7 Tashkilotda boshqaruvni tashkil etilishi va va rahbarlikni olib borilishi to'g'risidagi umumiy xulosalar.

1.8 Tashkilotdagi mavjud muammolar va ularni bartaraf etish bo'yicha taklif va tavsiyalar.

2. Bag'dod tumanidagi ekilgan soya ekini maydoni olingan hosil haqida ma'lumotlar yig'ish .

2.1 Soya o'simligini yetishtirish bo'yicha qisqacha ma'lumotlar

2.2 Tumnada ekilgan soya ekini maydoni olingan hosil haqida ma'lumotlar

3. Xulosa

4. Foydalanga adabiyotlar

2020-2022 yillarda Farg'ona viloyatining Bag'dod tumanini iqtisodiy -ijtimoiy rivojlatirish va kambag'alikni qisqartirish chora tadbirlari to'g'risida.

Farg'ona viloyatining Bog'dot tumani ijtimoiy iqtisodiy rivojlantirish va ijtimoiy iqtisodiy soxa abektlarini yangidan qurish, rekanstruksiya qilish va taminlash orqali tuman axolisiga ulay shart sharoit yaratish hamda kambag'allikni qisqartirish maqsadida vazirlar mahkamasi qaror qildi

2020-2022 yillarda Farg'ona viloyatining Bag'dod tumanida yengil kanstruksiyali issiqxonalar barpo etish, hunarmandchilik yo'nalishida yangi ish o'rinlari tashkil etish bo'yicha loyihalarni yig'ma ko'rsatkichlari belgilab berildi.

Qishloq xo'jalik sohasini yanada rivojlantirish, qishloq xo'jaligida foydalanilmayotgan va foydalanishdan chiqib ketgan yerlarni o'zlashtirish irigatsiya melioratsiya tadbirlarini amalga oshirish , chorvachilik shu jumladan parrandachilik va baliqchilik tarmoqlarini yanada rivojlantirish belgilab betildi.

Kambag'al xonadonlarga supsidiya ajratish asosida yengil kanstruksiyali issiqxonalar barpo etish bajarildi.

O'zbekiston Respublikasi mahallalar va oilani qo'llab quvotlash vazirligi va bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi O'zbekiston, fermer dexqon xo'jaliklari va tomorqa yer egalari kengachi.

Bog'dot tumani hokimligi bilan birgalikda bir oy muddatda har bir mahallada dexqonchilik bilan shug'illanish istagini bildirgan axoli ro'yxatini shakillantirish. Bunda axoli uchun qulay joyda joylashgan lekin foydalanishdan chiqqan yerlarni har bir talabgor va ekin turi bo'yicha taqsimlash ularni ihtiyiriy ravishda kaperatsiya tartibida biriktirish nazarda tutilsin

O'zbekiston Respublikasi bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi Farg'ona viloyati hokimligi bilan birgalikda agrosanoat kollej binosida tumandagi kaperatsiyaga biriktirilgan kambag'al oila azolarini limonchilik soxasidagi bilim va tajribasini oshiriah bo'yicha o'quv kurslari tashkil etilsin bunda o'quv kurslarda kambag'al oilalarning mehnat qilish yoshidagi mehnatga layoqatli azolari amaldagi tartib asosida bandlikka ko'maklashish davlat jamg'armasi mablag'laru hisobiga o'qitilishi belgilab qo'yilsin.

Farg'ona viloyati hokimligi dasturida belgilangan tadbirlarning o'z vaqtida va sifatli bajarilishi bo'yicha loyiha tashabbuskorlari faoloyatining natijakorligini viloyat va tuman faollari yig'ilishlarida muhokama ilib borish hamda amalga oshirish ishlari to'g'risida O'zbekiston respublikasi vazirlar mahkamasining har chorak yakuniga ko'ra ahborot kiritib borishini taminlash

Bog'dot tumani qishloq xo'jaligi bo'limining joylashgan o'rni , manzili tashkil etilish tarixi.

Bog'dot tumani bog'dot shaharchasi A. Navoiy ko'chasi 24-uyda joylashgan.

Bo'lim 1973-yilda tashkil qilinib Qishloq Xo'jalik boshqarmasi nomi bilan ish boshlagan . 1978-yilga kelib bo'lim agrosanoat birlashmasi nomi bilan ish olib bora boshlagan. 2013-yilga kelib bo'lim Qishloq Xo'jalik bo'limi nomi bilan ish yuritishni boshlagan va hozirgi kunda ham qishloq xo'jalik bo'limi bo'lib ish olib bormiqda. Bo'lim tashkil etilgan vaqtlarda boshqaruv tizimi va bo'limi vazifalari boshqacharoq bo'lgan.

Masalan agrosanoat majmuasi davridagi boshqaruv tizimini ozgina eslab o'tamiz.

Agrisanoat sohasiga aloqador bo'limlar, birlashmalar, markazlar, kengashlar, uyishmalar, bilan tuman miqyosdagi sohalarga oid istiqbolli dolzarb masalalar muammolar hamkorlikda ko'rib chiqib, ularni hal qilish yuzasidan taluqli yuqori tashkilotlarga aniq tizimli tadbirlarni o'z ichiga olgan taklif kiritadi hodimlarni moddiy va manaviy rag'batlantiradi yoki ularga nusbatan tegishli intizomiy choralar ko'riladi.

Bo'limning pul mablag'lari va uning operativ boshqaruvida bo'lgan davlat mol mulklarini belgilangan tartibga tasarruf etiladi.

Bishliq tuman kimyo kamissiyasi rayisi hisoblanadi . Bo'lim markaziy apparatining kadirlar masalasi. Minarllashtirish va bug'alterya xisobini tashlik etish. Nazorat insbeksiyasi va devonxona faoliyatlariga vevosita rahbarlik qilinadi .

Bo'lim markaziy aparatida tuman qishloq va suv ho'ljalik bo'limi irigatsiya tizimlari. Bo'lim va uning oshidagi tashkilotlar. Bo'lim tasarrufidagu uyishma , birlashma ilmiy - tadiqot institutlari tashkilotlarda faoliyat yuritayotgan xomlarning bo'limi , tashkilotchilik va omilkorlik qobilyati yuklatilgan xodimlarning bilimi tashkilotchilik va omilkorlik qobilyati yuklatilgan, xodimlarning bilimi hisobga olib tuman tizimu tashkilotlari mahalliy davlat hokimyati va boshqaruv olganlari tavsiyalari asosida kadirlarni tayyorlash

Qishloq xo’jaligi va tadbirkorlikni rivojlantirish orqali aholi bandligini ta’minlash hamda oziq-ovqat mahsulotlari hajmini ko’paytirish, mamlakat aholisining turmush sharoitini yaxshilash, daromadlarini oshirish, yangi ish o’rinlarini yaratish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi. Bu borada Prezidentimizning joriy yil 1-2 iyunь kunlari Surxondaryo viloyatiga tashrifi davomida g’alladan bo’shaydigan maydonlardan fuqarolarga sabzavot-poliz mahsulotlari yetishtirish uchun 20 sotixdan 10 yil muddatgacha amaldagi Qonun talablariga asosan ijaraga yer ajratish bo’yicha tashabbuslari ayni muddao bo’ldi.

Mazkur muhim tashabbus ijrosini ta’minlash maqsadida Qishloq xo’jaligi vaziri J.Xodjaev boshchiligidagi ishchi guruh Toshkent viloyati tumanlarida bo’lib, g’alladan bo’shagan maydonlarga takroriy ekin ekish bilan bog’liq masalalar yuzasidan fermerlar, mutaxassislar, aholi bilan uchrashdi.

- Joriy yilda 811, 0 ming gektar g’alladan bo’shagan maydonlarga takroriy ekin ekish hisobidan 2,8 mln ish o’rni yaratish rejalashtirilmoqda. SHu o’rinda ta’kidlashimiz kerakki, Prezidentimiz tashabbusi bilan yil boshida 233,3 ming nafar yoshlarni qishloq xo’jaligida ish bilan ta’minlash orqali oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish uchun 65,1 ming gektar maydonlar ajratib berilgan edi. Bugungi kunga kelib ushbu yoshlar o’rtacha 15-20 mln so’mdan daromad olishga erishdi, o’z tengdoshlari va oila a’zolarini ish bilan ta’minladi. G’alladan bo’shaydigan maydonlar birinchi navbatda, “temir daftar”, “ayollar daftari”, “yoshlar daftari”ga kiritilgan fuqarolar, ishsizlar hamda xorijda bo’lgan migrantlarning oila a’zolariga biriktirish choralari ko’rilmoqda, deya ta’kidladi vazir J.Xodjaev.

Er maydonlarini ajratish jarayonini adolat mezonlari asosida to’g’ri va shaffof tashkil etish maqsadida respublika, viloyat va tuman ishchi guruhlari tashkil etilib, mahallabay asosida yer ajratiladigan 2,8 mln nafar fuqarolarning manzilli ro’yxati shakllantirildi.

SHuningdek, tumanlarda ekinlarni ekish uchun yer tayyorlash, ekish, talab etiladigan moddiy-texnika resurslarini yetkazib berish, agrotexnik tadbirlarni sifatli o’tkazish, yetishtiriladigan qishloq xo’jaligi mahsulotlarini zahiraga jamg’arish, ichki va tashqi bozorga yetkazib berishni tashkil etish bo’yicha ishchi guruhlar tuzilib, yer ajratilgan fuqarolarga ko’maklashib kelmoqda. Ayni paytda axoliga ajratilgan g’alladan bo’shagan maydonlarni peshma-pesh somondan tozalash, shudgorlash hamda ekin ekish ishlari jadallik bilan olib borilmoqda.

Hisob-kitoblarga ko’ra, bugungi kunda takroriy ekin uchun ajratilgan 811,0 ming gektar maydonning 92,5 ming gektariga sabzavot, 33,8 ming poliz, 297,6 ming gektariga dukkakli, 23,0 ming gektariga kartoshka, 61,4 ming gektariga moyli ekinlar, 190,5 ming gektariga ozuqa,62,5 ming sholi, 42,8 ming gektar tariq, 6,8 ming gektar supurgi ekiladi.

75 ming tonna urug’liklar (dukkakli, ozuqabob, sabzavot, poliz va boshqalar, 350 ming tonna mineral o’g’itlar (fosforli, azotli va kaliyli), 45,0 ming tonna yonilg’i-moylash mahsulotlari zahirasi yaratildi va o’z vaqtida yetkazib berish choralari ko’rilmoqda.

Dastlabki hisob-kitoblarga ko’ra, 20 sotixga takroriy ekin ekkan fuqaro o’rtacha 5,5-6 mln so’m foyda olishi kutilyapti. Alohida ta’kidlash kerakki, bu jarayonda mahsulot yetishtiruvchi fuqarolar bilan meva-sabzavotchilik klasteri, qayta ishlovchi va eksportyor korxonalarni uzviy hamkorligini ta’minlovchi tizim yaratilmoqda. Bunda, ekinlarni ekish, parvarishlash va yig’ib olish uchun qulaylik yaratish, yetishtirilgan mahsulotlarning nobudgarchiligini oldini olish maqsadida tumanlardagi har bir sektorga meva-sabzavotchilik klasterlari, qayta ishlash va eksportyor korxonalar hamda “Tomorqa xizmati” MCHJlar biriktirildi.

Ushbu korxonalarning talablari asosida “Bir hudud - bir mahsulot” tamoyili asosida ekinlarining eksportbop navlari ekilishi mahsulot turlari bo’yicha fuqarolar bilan shartnomalar tuzish tashkil etilmoqda va narxlar mahsulot pishgan davrdagi bozor narxlariga qarab o’zgarishi hisobga olinadi. Biriktirilgan korxonalar tomonidan urug’lik, mineral o’g’itlar, yoqilg’i moylash materiallari, zaruriy kimyoviy vositalar bilan ta’minlash hamda agrotexnik tadbirlarni o’tkazishda agronomik maslahatlar berish hamda texnika xizmatlari ko’rsatish tashkil etiladi. SHuningdek, fuqarolarga tuman qishloq xo’jaligi bo’limlari, agroxizmatlar markazi va ilmiy tadqiqot institutlarining olim, agronom hamda mutaxassislari tomonidan ham agronomik maslahatlar berib borish yo’lga qo’yilmoqda.

Meva-sabzavot maxsulotlarini ishlab chiqarishni ko’paytirish bo’yicha

Tumanda joriy yilda barcha toifa xo’jaliklarida asosiy va takroriy maydonlarga jami 4021 gektar maydonga sabzavot, 365 gektar poliz shuningdek 1271 gektar maydonga kartoshka ekinlari ekish rejalashtirilgan.

SHuningdek ushbu maydonlardan 61366 tonna sabzavot, 7355 tonna poliz, 26326 tonna kartoshka maxsulotlari xamda 12372 tonna meva, 1810 tonna uzum maxsulotlari yetishtirilishi kutilmoqda.

Bugungi kunda fermer xo’jaliklari tomonidan asosiy maydonlarga jami 346 gektar sabzavot jumladan: 51 gektar sabzi, 40 gektar pomidor, 4,9 gektar bodiring, 32 gektar karam, 165 gektar piyoz xamda 53 gektar boshqa turdagi sabzavotlar ekildi. SHuningdek 77 gektar maydonda kartoshka, 37 gektar poliz ekinlari ekildi.

Bundan tashqari tumanda faoliyat olib borayotgan Paxtachilik klasteri tomonidan 800 gektar, tuman Paxta tozalash korxonasi tomonidan 25 gektar xamda tumandagi tekstil korxonalari tomonidan 20 gektar maydonga sabzavot ekinlari ekish belgilangan.

Fermer xo’jaliklari va axoli tomorqa xo’jaliklarida 2020 yil xosili uchun ekinlar ekilishi quydagicha.

Fermer va boshqa qishloq xo’jalik tashkilotlarida ekilishi:

2128 gektar sabzavot (743 ga asosiy, 471 ga bog’-tok qator orasida va 914 ga takroriy);

151 gektar poliz (135 ming ga asosiy, 16 ga bog’-tok qator orasida);

766 gektar kartoshka (434 ga asosiy, 332 ga takroriy);

1183 gektar bog’larda meva, 24 gektar tokzorlar uzum;

Fermer va boshqa qishloq xo’jalik tashkilotlarida yetishtirilishi:

32706 tonna sabzavot (16254 tonna asosiy va 16452 tonna takroriy);

2750 tonna poliz (2430 tonna asosiy va 320 tonna bog’-tok qator orasi);

14941 tonna kartoshka (8897 tonna asosiy va 6044 tonna takroriy);

9794 tonna meva, 352 tonna uzum;

Dehqon xo’jaliklari va aholi xonadonlarida ekilishi:

1893 gektar sabzavot (1160 ga asosiy va 733 ga takroriy);

214 gektar poliz (35 ga asosiy va 179 ga takroriy);

505 gektar kartoshka (266 ga asosiy va 239 ga takroriy);

214.8 gektar bog’larda meva va 81 gektar tokzorlarda uzum mahsulotlari yetishtiriladi.

Dehqon xo’jaliklari va aholi xonadonlarida yetishtirilishi:

28660 tonna sabzavot (17942 tonna asosiy va 10718 tonna takroriy);

4605 tonna poliz (704 tonna asosiy va 3901 tonna takroriy);

11385 tonna kartoshka (6126 tonna asosiy va 5259 tonna takroriy);

2578 tonna meva va 1458 tonna uzum mahsulotlari yetishtiriladi.

Tumanda 12 gektar maydonda issiqxona xo’jaliklari bo’lib ushbu issiqxona maydonlaridan joriy yilda 336 tonna pomidor, 5 tonna bodiring, 12 tonna boshqa turdagi sabzavotlar, 22 tonna limon maxsulotlari yetishtirilishi kutilmoqda.

Klasterlar bo’yicha

Tumanda meva sabzavot soxasini yanada rivojlantirish maqsadida 3 ta meva-sabzavotchiik klaster korxonalari tashkil qilindi va ularga tumanda faoliyat ko’rsatayotgan 128 nafar fermer xo’jaligi hisobidagi jami 1178 gektar bog’ xamda sabzavot maydonlarini biriktirib berildi. Bunda 959 gektar fermer xisobida xamda klasterlar xisobida 76 gektar bog’ maydoni shuningdek 143 gektar sabzavot maydonlarini tashkil qiladi.

Klasterlar bo’yicha quydagicha

1 “Toshloq AIS Frut Servis” MCHJ- 91 ta fermer 805 gektar shundan: 665 gektar fermer xisobida, 56 gektar klaster xisobida bog’ maydoni shuningdek 84 gektar sabzavot maydonlari.

2 “Diamont Frut” MCHJ- 23 ta fermer 266 gektar shundan: 198 gektar fermer xisobida, 20 gektar klaster xisobida bog’ maydoni shuningdek 48 gektar sabzavot maydonlari.

3 “Axshak Fayz Baraka non” MCHJ- 14 ta fermer 106.5 gektar shundan: 96 gektar bog’ maydoni shuningdek 11 gektar sabzavot maydonlari biriktirilgan.

Tashkil qilingan klasterlar tomonidan qolgan bog’ maydonlarini xam intensiv bog’larga aylantirish maqsadida 2021 yilda 321 gektar, 2022 yilda 449 gektar maydondagi ananaviy bog’lar o’rnida zamonaviy intensiv bog’lar barpo qilinadi.

Yangi tashkil etilgan klasterlar xisobida jami 3800 tonna xajmdagi muzlatkichli omborxonalar, quvvati 2000 tonna meva maxsulotlarini saralash tsexi, 70 ta yuk tashish texnikalari xamda 1 ta qishloq xo’jaligi texnikalari mavjud.

Klasterlar tomonidan joriy yilda 1 ta loyixada quvvati 1800 tonna bo’ladigan mevani qayta ishlash texnalogiyasi o’rnatiladi.

Klaster va ularga biriktirilgan fermer xo’jaliklari tomonidan joriy yilda jami 22324 tonna Jumladan 8419 tonna meva, 210 tonna uzum xamda 13695 tonna sabzavot maxsulotlari yetishtirilishi prognoz xajmlari belgilangan.

Rejadagi qishloq xo’jaligi maxsulotlarini yetishtirish uchun oldindan 11.5 mld so’m miqdordagi avans mablag’lari moddiy texnika resurslari uchun ajratib beriladi.

Etishtiriladigan qishloq xo’jaligi maxsulotlari quydagi tartibda realizatsiya qilinadi jumladan: 8624 tonna maxsulot ichki istemol uchun, 8050 tonna maxsulot eksportga, 3400 tonna maxsulot qayta ishlash korxonalariga, 2250 tonna maxsulot zaxiraga jamg’ariladi.

Eksportga yo’naltiriladigan 8050 tonna qishloq xo’jaligi maxsulotlarini sotish uchun tumanda tashkil qilingan klaster korxonalari Rossiya, Qozog’iston, Xitoy xamda Turkiya davlatlarining “Sedat Sunmas Saxra”, “Urimchi Elida”, “JIANGMEN HESON LIGHTING” LTD, bilan qiymati 4629 ming dollorlik shartnomalar tuzilgan.