Malakaviy amaliyotidan

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIM VAZIRLIGI
SURXONDARYO VILOYATI TERMIZ SHAHAR
13-SONLI UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABINING
Informatika va axborot texnologiyalari fani o’qituvchisi
ABDIG’APPOROV SARDORBEKNING
MALAKAVIY AMALIYOTIDAN
6-“F” sinf
Axborotning ko’rinishlari, hususiyatlari va turlari
mavzusida
OCHIQ DARS ISHLANMASI

TERMIZ SHAHAR 2022

Darsningmavzusi: Axborotning ko’rinishlari, hususiyatlari va turlari.
Darsning maqsadi:
Ta`limiy maqsad: O’quvchilarga axborotning ko’rinishlari, asosiy xususiyatlari haqida ma’lumot berish, uzlukli(diskret), uzluksiz(analog) axborotlar, raqamli va analog qurilmalar haqida tushuncha berish.
ko’nikma: axborotlarning turlari
malaka: turli xil axborotlar bilan amallar bajara.
Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarga hayotdagi har qanday vaziyatlarda ham ma’lum bir tartib asosida, fikrlab ish yuritish hamda bilim olishda tartib va intizomga rioya qilishga o’rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarning hamkorlikda ishlash, ijodiy fikrlash, boshqalar fikrlarinin tahlil qila olish va ularga munosabatini teran, aniq bayon qilish mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish.
Dars turi: Yangi bilim berish.
Darsda qo`llaniladigan turli xil metod va usullar: Sayohat, davom et, mosini toping.
Darsda foydalaniladigan jihozlar: Darslik, proyektor, ekran, kompyuterlar, uylar tushurilgan rasmlar, tarqatma materiallar, slayd.
Darsning rejasi:
I.Tashkiliy qism: 4 daqiqa
Uyga berilgan vazifani tekshirish: 10 daqiqa
III. Yangi mavzuni tushuntirish: 14 daqiqa
Yangi mavzuni mustahkamlash: 12 daqiqa
O’quvchilarni baholash: 3 daqiqa
Uyga vazifa berish: 2 daqiqa
Darsning borishi:
Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salom alik qilinadi.
Davomat tekshiriladi.
O’quvchilarning darsga tayyorgarligi nazorat qilinadi.
O’quvchilarni uchta guruhga bo’lish, ularni “Informatika olamiga sayohat” darsining o’tkazish tartibi bilan tanishtirish.
1-guruh “Mustaqillik farzandlari”
2-guruh “Kelajak avlod”
3-guruh “Ajdodlarimiz davomchilari”
Har bir guruh sardorlari o’zlari tanlagan guruh nomlariga izoh berishadi. Guruhlarga baholash mezoni tushuntiriladi, baholash MS Excelda tayorlagan dasturi yordamida baholanadi.
Uyga berilgan vazifani tekshirish: 
1.O’tilgan darsda berilgan topshiriqni so’rash
Mustahkamlash uchun savollar va topshiriqlar
Sayohatga barchangiz tayyormisiz unday bo’lsa sayohatimizni boshlaymiz.
O’quvchilar avtobusga o’tirib sayohatni boshlashadi: O’quvchilar biz “Bilimdonlar uyiga yetib kelibmiz-ku.
Bizni quyidagi savollar bilan bilimmizni sinashmoqchi?
“Davom et metodidan foydalanish
Informatikaga asoslangan olim ………….
Informatika so’zining ma’nosi…………..
Qattiq qism bu………………
Dasturiy yoki yumshoq qism bu………….
Kibernetika fanining asoschisi………………..
Axborot nazariyasi asoschisi………………..
Sayohatimizni davom ettiramiz. Kelinglar qayiqda o’tirib, “Axborotlar olamiga” bir kirib ketaylikchi ? Darslikdagi 1 va 2 mashqlar.

III. Yangi mavzuni tushuntirish:

Inson hayotini axborotsiz tasavur qilib bo’lmaydi, masalan, axborotning rasm, chizma, matn yoki jadval kabi ko’rinishlari sizga tanishtirish. Shu bilan birga biror ko’rinishdagi axborotdan foydalana olishimiz uchun u qanday xususiyatlarga ega bo’lishi zarurligi ham g’oyatda muhimdir.
Ma’lumki, har bir inson moddiy ne’matlar (masalan, oziq-ovqat, kiyim-kechak, uyanjomlari) bilan birga ular haqidagi axborotlarni (qanday maqsadda ishlatilishi, shakli, rangi, og’irligi kabilarni) ham bilishi zarurdir.
Axborotni hayotdan har xil ko’rinishlarda yoki shakllarda olish mumkin ekan.Masalan:rasm, chizma, fotosurat, yozuv; nuryokitovushlar; harxilto’lqinlar; elektrval. orvimpulslari; magnityozuvlari; mimika; hid vata’m; organizmlarning sifat va xususiyatlarini saqlovchi xromosomalar va hokazo.
Axborotdan hayot faoliyatida foydalana olish uchun, asosan, quyidagi uchta muhim xususiyatga egabo’lish lozim:
Axborot ma’lum darajada qimmatli bo’lishi kerak, aks holda undan foydalanish ehtiyoji tug’ilmaydi. Qimmatli axborot vaqt o’tishi bilan o’z qimmatini yo’qotishi mumkin. Masalan, «Maktabda 6 sentabr kuni ota – onalar yig’ilishi o’tkaziladi» degan axborot 11 oktabrda o’z qimmatini yo’qotadi.
Axborot to’liqlik xususiyatiga ega bo’lishi lozim, ya’ni axborot o’rgani- layotgan narsa yoki hodisani har taraflama to’liq ifodalashi lozim. Aks holda noto’g’ri tushunishga yoki xatoroq qabul qilishga olib keladi. Masalan, sinf rahbaringizning «Yakshanba kuni barchamiz teatrga boramiz, shuning uchun ham mateatrbinosi oldida yig’ilsin» degan axboroti to’liq emas. Chunki, qaysi teatr, qaysi yakshanba, soat nechadaligi noma’lum.
Axborot ishonchli bo’lishi lozim. Aks holda undan foydalanish xato qaror qabul qilishga va noxush natijalarga olib keladi. Masalan, hazilkash sinfdoshingizning ‘»Bugun 6-soat geografiya darsimiz bo’lmaydi sabab o’qituvchi mazasi bo’lmadi” degan axborotiga o’quvchilarning darsga kirmasligi qanday natijaga olib kelishi mumkinligini tasawur qilishingiz mumkin.
Biror-bir axborotda shuxususiyatlardan birortasining yo’qligi undan foydalanib bo’lmasligiga olib keladi. Yana sharoitdan kelib chiqib axborot tushunarli, qisqa yoki batafsil ifoda etilishi zarurligini takidlab o’tish joiz.
Axborot turlari
Axborotlar yuqoridagi xususiyatlar bilan farqlanishidan tashqari shakliga ko’ra ikki:uzluksiz (analog) va uzlukli (diskret, raqamli) turlariga ajratiladi.
Ob-havo holati yoki vaqt uz’uksiz axborotga misol bo’ladi.
Sayohatimizni yana davom ettirish uchun poyezdga o’tirib boramiz.
O’quvchilar “O’yla, izla,top maskaniga ham kirib kelibmiz-ku!
Yangi mavzuni mustahkamlash:
Sayohatimizni yana davom ettirish uchun poyezdga o’tirib boramiz.
O’quvchilar “O’yla, izla,top maskaniga ham kirib kelibmiz-ku!
Darslikdagi 1 va 2 mashqlarni baramiz (4 daqiqa)
O’quvchilar sayohatimizni davom ettiramiz.
Sizlar bilan “Jumboqlar olamiga kelib qolibmizku
Darslikdagi 3-mashqning (d,n,k) misollar beriladi (2 daqiqa) o’quvchilar bajarishadi.
d) 1,2,4,…,16
n) 15 (27) 42
30(…)55
k) 1,2,3,5,…,13
Sayohatimizni davom ettirib, “Bilimlar qasri” tomon yo’l olamiz. Mana aziz o’quvchilar manzilga ham yetib keldik.
O’quvchilar bilim haqida qanday maqollar bilasiz? (3 daqiqa)
Bilimli o’zar, bilimsiz to’zar
Kitob bilim manbai
Oz-oz o’rganib dono bo’lur,
Qatra-qatra yig’ilib daryo bo’lur
Test bajariladi(3 daqiqa): Kompyuterga o’tirib dastur yordamida testlarni topshiradilar
V Darsni yakunlash: O’quvchilarni ishlariga yakun yasash, guruh a’zolarini baholash, xulosa yasash, faol qatnashgan va yuqori ball olgan o’quvchilar baholanadilar
Uyga vazifa berish: Daslikning 12 –betdagi 5,6 savol va topshiriqlar va 3-5 –mashqlar. Tushuncha berish.