Malakaviy amaliyoti hisoboti

Rux quymasi

Ishłnł.) ehiqarish jarayoni:

• 
  stilfidli rux boyitmalarini qaynovclli qatlałnli pechlarda kuydirish; kuyindi va rux tarkibli oksłdlarni tanlab eritish natljasida tarkibida rux metalli bo'lgan ar va ruxtarkibli keklar Olish,
  
• 
  rux tarkibli keklarni velslash orqali rux oksjdlarini Olish;
  
• 
  rux tarkibli eritmalarini qo'shimchalardan łozalash•, łozalanagan, neytral va tarkibli eritmlart'li elektroliz qilish',
  
• 
  rux katodini eritib quyma ko'rinishidagi olish.
  

Qo'llanilishi

Galvanik qoplamlarda, medisinada, qotishlar ishlab chiqarishda va lak-bo'yoq sanoatida ishlatiladi.

Shakli qadoqlanishi:

Massasi 25 kg atrofidagi quymalar balandligi 500 mm va massasi IWO kg og'ir boⁱ lmagan to' plat•da, po' lat tasmalar orqali qadoqlangan bo' ladi,

Metalli n,łxning SOA so markalari GOST 3640-94 bo' yocha ishlab chiqarish

	Markasi				Kimyoviy tarkibi, % qo'shimcha.lar klip ernas
		Zn			Cd				AS
						0,003			00005	0,02
			13		0,004	0,005	0,001	0,001	0,0005	0,025

Kadmiy quymasi

Ishlab chiqarish jarayoni:

• 
  tnis-kadmiy kekini, kadmiy metalini etitmaga orqali tatllab berkitish
  
• 
  eritmlami kadmiy gubkasi Olish uchun rux kukuni yordałllida sementasiyaga uchratish; kadmiy gubkasini oltingugutt kisłotasi eritmasi yordamida eritish;
  
• 
  tarkibida bo I gan erittnalami kadmiy katodi olish uchun elektroliz qilish kadmiy katodini yombi ko' rimshidagi kadmiy olish uchun qayta eritish.
  

Qo'llanilishi:

Metallik kadmiy elektrotexnika qotishmalari, mashinalar qurilishi, metallar korroziyasiga qarshi qatlamlar, atom sancuti va noorganik bo'yoq sancati kabi sohalarda ishlatiladi.

Shakli qadoqlanishi:

Kadmiy massasi (10,0 1,5) kg bo'lgan quyma ko'rinisllida, tagliklarga joylashtirilib qadoqlangan ko'rinishida bo' ladi Har bit' ishlab chiqaruvchi tova.r belgisi, kadmiya markasi va to'p raqmi ko'rsatilgan bo'lishi lozim.

Metalli kadmiyning Kd0A va Kd0 markalari GOST 1467-93 bo'yicha ishlab chiqariladi

Markasi	Kadmiy, kam emas		Kimyoviy tarkibi, % qo'shimchalar ko'p emas
	Cd	Zn		Pb	Fe	Cu		Hammasi
Kd0A	99,98	0,001		0,008	0,0003	0,004	0,002	0,02
KdO	99,96	0,004		0,02	0,002	0,01	0,003	0,04

Portlandsement

Ishlab chiqarish j arayoni:

• 
  ohaktosh va soz tuproq qazib olish;
  
• 
  ohaktosh tuproqni premiks hosilish uchun
  
• 
  xoqn-ashyo um 01 ish uchun premiksni maydalash;
  
• 
  xom-ashyo unini kuydirish orqali klinker hosil qilish;
  
• 
  gips mineral qoshimchalar (IO' Shib dinkerni maydalash va xosil qilish
  
• 
  iste'molchilarga sementni qado]angan va qadoq]anmagan holatda jo' natish
  

Qotllanilishi

Uinumqurilish portlandsementi temirbeton ishlarida, ko'piksimon beton ishlab chiqarishda, beton ishlarida, umumqurilish ishlarida, trotuar va yo'l plitalari ishlab chiqarishda foydalaniladi.

Shakli qadoqlanishi:

Uinumqurilish potllandsementi polietilen to'shamali polipropilen qoplarda, ko'p qavatli qog'oz qoplarda 50 kg holatda yoki vagottlari, massus yuk mashinalari Otqali iste'molchilarga etkazib beriladi

Uinumqurilish sementining SEM WA.1 32,5 N; SEM 32,5 SEM 42,5 N; SEM WAZ 32,5 N markala.ri GOST-31108, GOST 30515 talablari bo'yicha ishlab chiqariladi

Uinumqurilish potllandsementi quyidagi talablargajavob beradi.

	Sementning pishiqlik tasnifi	Siqilgandagi pishiqlik MPa, t;i'sib borishi bo'yicha, sutka				Qotishning boshlanishi, min. Oldin emas	Hajm bir tekisligi (kengayish), mm, ko'p egn as
		2		28
		Kam emas			Ko ^lp emas
	32,5 N		16,0		525		IO.O
	42,5 N

Oq portlandsement

Ishlab chiqarish j arayoni:

• 
  ohåktosh qazib chiqarish; ohaktosh va kaolittni premiks tayyorlash uchun
  
• 
  xom-ashyo uni olish uchun premiksni maydalash;
  
• 
  xom-ashyo unini kuydirish orqali klinker olish•, gips va mineral qoshimchalar qoshib klinkerni maydalash va hosil qilish iste'molchilarga sementni qadolangan holatda jo'natish.
  

Qo'llanilishi:

Quruq qurilish aralashmalali va beton mahsulot]ari tayyorlash uchun ishlatiladi

Shakli va qadoqlanishi:

Oq poltlandsernent polietilen to'shamali polipropilen qoplarga yoki ko'p qavatli qog'oz qoplarga 50 kg holatda qêdCX11anadi

Oq portlandsementning PSB 1 va PSB 1 1-400/32,5 markalari Oz DSt 761 taleb]ari bo'yicha ishlab chiqariladi.

Oq portlandsetnent pishiqligi quyidagi talablargajavob beradi:

	Markasi, pishiqlik tasnifi	Siqilgandagi pishiqlik MPa, o'sib borishi bo'yicha, sutka
		2		28
		etnas			KO'p emas
	OPS 1-500/42,5	14,0		49,0
	OPS 1 1-400/32,5		22,0	39,2

Ishlab chiqarish jarayoni:

• 
  mis katodini oksidlania tozalash maqsadida fosforli mis bilan birgalikda erit:ish•. mis zagotovkalari
  
• 
  miR zagotovkalarini prokatlash va cho'zish, lozim bo 'Iganida ichV,i qismiga ariqcha tushirish;
  
• 
  mie quvmlaritli a-ramlarga (spira]sitnon- tattib]i) a-rash va to'g'ri qirqilgan kesmalar holiga keltirish;
  
• 
  mis quvurlariga, keragicha yumshatish n•uaqsadida termik ishlov berish; qadoqlash
  

Qo'llanilishi:

Mis quvurlari sovuq issiq s.uv ta'minatida, isitish maimualarida, gaz taininotida va boshqa muhandislik ishlarida, bunda.n tashqari sovutish va isslqlikni almashtirib tNruvchi ishlati]adi

Shakli va qadoqlgnishi:

Quvurlar massalari o'mmlarda 811 kgdan 300 kggacha bo'ladi. O'ramlar va bog'lamlar ko'ñnishidagi quvurlar polict'len plenka o 'raladi va taglikga o 'matilgan yog•acb qutilargajoylanadi yoki GOST 7376 talablari mos keluvchi gafri kanotlli qutilarga joylanadi.

Qadoqlash GOST 9557 tagliklarda yoki kesma ko'rinishidagi uchun tagliklarsiz. ko ^e ndalang kestnasi t'tlt'tl Ix:flgan bruslardan fOydalangan holatda. diametri 3 mm bo ^f lgart sim yoki o• [chattllari (þ,3x3Cl mm, bo 'Igan tastna]ardan foydalangan holda amalga ashiriladi.

Umutniv maqsadlarga tno'ljallangan votnaloq kesimli sovuq ishlov beri]gan choksiz mis Slÿvurlar Ts 00193930-006 talablarigamas ravishda ishlab chiqariladi

Quvurlarning mexanik hassalari quyidaei talablarga mos bo'lishi lozim:

	Tashqi nominal diametri, mm	Jo'natish shakli	Materil	Vaqtinchalik arshilik O.,MPa kgf/mm2), kam as	isbiy ho'zilish ham emas
	dan 19,0	O 'ram I anla	Yum shoq	10	6
	3,11 dan 44,0 gacha	Kestnalarda	Yarim qattiq	40
	3,11 dan 44.0 gaeha	Kestnalarda	qatttq	80

Eritish (metallurgiyada) — materiallar (choʻyan, poʻlat, rangli metallar, shisha va boshqalar) ni maxsus pech (E. pechi) da qayta ishlab, suyuq holatdagi mahsulot olish jarayoni. E. pechi qattiq va suyuq yoqilgʻi, gaz va elektr energiyasi bilan qizdiriladi. E. uchun xom ashyo materialni uning erish trasidan yuqoritragachaqizdirish kerak (qarang Erish). E. natijasida suyuq holatga oʻtgan metall yoki shisha maxsus qoliplarga quyiladi yoki undan biror buyum (mas, quvur, oyna va boshqalar) tayyorlanadi. E. rudalardan metallar ajratib olish, qattiq yoki suyuq metall shixtanm qayta ishlash, rangli metallar, ferroqotishmalarni tozalash, qotishmalar olish, qattiq metallarni suyultirib quymalar olish va boshqalar maqsadlarda ishlatiladi

Eritilgan harorat stoli

Metallurgiya sanoati bilan bog'liq bo'lgan har bir kishi, bu payvandchi, ellik, Melter yoki zargar bo'lishi kerak, u ishlaydigan materiallarning eritadigan haroratini bilish juda muhimdir. Quyidagi jadval eng keng tarqalgan moddalarning erish nuqtalarini bildiradi.

Eritilgan harorat stoli metall va qotishmalar

Ism	T pl, ° C
Alyuminiy	660,4
Mis	1084,5
Qalay	231,9
Rux	419,5
Volfram	3420
Nikel	1455
Kumush	960
Oltin	1064,4
Platina	1768
Titan	1668
Duralumin	650
Uglerod po'lat	1100−1500
Quyma temir	1110−1400
Temir	1539
Simob	-38,9
Miyilik	1170
Zunonum	3530
Kremniy	1414
Shim	1400
Bismut	271,4
Germaniy	938,2
Qalay	1300−1500
Bronza	930−1140
Kobalt	1494
Kaliy	63
Natriy	93,8
Mis	1000
Magniy	650
Marganets	1246
Xrom	2130
Molibden	2890
Qo'rg'oshin	327,4
So'miliya	1287
G'alaba qozonmoq	3150
Fakral	1460
Surma	630,6
titanning karbidi	3150
tsirkoniya karberi	3530
Galyon	29,76

Oltin rudasini mineral boyitish

Oltin rudalarining har xil turlari turli xil xususiyatlariga ko'ra turli xil boyitish usullariga ega. Shu bilan birga, tortishni ajratish, flotatsiya, simob aralashmasi, siyanidatsiya va so'nggi yangi uglerod pulpa adsorbsiyasi va uyumlarni eritib olish texnologiyalari oltin ajratib olishda keng qo'llaniladi. Oltin rudalarining ko'p turlari uchun birlashtirilgan oltin qazib olish jarayoni tez-tez ishlatiladi.



1. Oltin rudalarini maydalash

Xomashyo rudasi oltin rudalarini maydalash ishlab chiqarish liniyasiga yuklash va tashish uskunalari orqali etkazib beriladi. Jag'ning maydalagichiga yuborilgan xom javhar rudaning mayda bo'laklariga bo'linadi, so'ngra konusni maydalagich tomonidan maydalab, taxminan 0-10MM gacha bo'lgan kichik zarrachalar hosil bo'ladi va butun maydalash jarayonini yakunlaydi.

2. Oltin rudalarini maydalash

Maydalash bosqichida oltin rudasi taxminan 0-10 mm gacha bo'lgan mayda zarrachalarga aylandi, bu esa oltin rudalarini maydalagich - shar tegirmoniga etkazib berish ehtiyojlarini qondira oladi. Silos va vibratsiyali oziqlantiruvchi ta'sirida bu mayda zarrachalar silliqlash uchun shar tegirmoniga teng ravishda etkaziladi. Keyin tasniflash va saralash uchun klassifikator, gidrosiklon va boshqa uskunalardan barcha oltin rudalari jarimalari keyingi ishlab chiqarish operatsiyalari talablariga javob berguncha foydalaniladi.

3. Oltin rudasini kontsentratsiyasi, elektroliz va tozalash

Oltin rudasi kukuni quyultirgich bilan tozalanadi, tayyorlangan kimyoviy erituvchi bilan aralashtiriladi va CIL birligi tizimiga yuboriladi. Tizim moslamasi funktsiyasi orqali ba'zi qoldiqlar tozalanadi, konsentrat desorbsiya qilish uchun elektroliz moslamasiga yuboriladi, so'ngra tayyor oltinni eritish yo'li bilan olish mumkin.

Oltin rudasini boyitish jarayonida tez-tez ishlatiladigan uskunalar

1. Oltin rudasini maydalash mashinasi asosan oltin rudasini boyitish jarayonida ishlatiladi

Oltin rudalarini maydalashni qayta ishlash uskunalari asosan jag'ning maydalagichi va konusning maydalagichidan iborat.

2. Oltin rudalarini silliqlash mashinasi asosan oltin rudalarini maydalash va boyitish jarayonida ishlatiladi

Ushbu jarayonda asosiy silliqlash uskunalari - bu shar tegirmoni.

3. Oltin rudalarini boyitish jarayonida asosan ishlatiladigan oltin rudalarini boyitish uskunalari

Oltin rudasining turli xil nozikligiga ko'ra, oltin rudasini boyitish jarayoni va tanlangan oltin rudalarini tayyorlash uchun mo'ljallangan uskunalar turi ham bir-biridan ancha farq qiladi, asosan gidrosiklon, flotatsion mashina, eritmaga soluvchi idish, desorbsion elektroliz tizimi va quyultiruvchi va boshqalar.

Elektr xavfsizligi qoidalari

1. Elektr jihozlari, elektr instrumentlari, yoritish asboblari (keyinchalik - elektr qurilmalari) me'yoriy hujjatlar talablariga javob berishi shart.

2. Elektr qurilmalaridan me'yoriy hujjatlar talablariga muvofiq foydalanishni tashkil etish bo‘yicha vazifalarni bevosita bajarish uchun tashkilot bo‘yicha buyruq bilan elektr xo‘jalik uchun mas'ul mutaxassis va shuningdek uni almashtiruvchi ishchi tayinlanishi shart.

3. Elektr qurilmalariga xizmat ko‘rsatuvchi tarkib me'yoriy, texnik hujjatlar (foydalanish bo‘yicha qoidalar va yo‘riqnomalar, yong‘in xavfsizligi, himoya vositalaridan foydalanish, elektr qurilmalari tuzilishi) bo‘yicha tegishli lavozim va kasbiga qo‘yiladigan talablar doirasida bilimlarini tekshirishdan o‘tkazishlari va elektr xavfsizligi bo‘yicha tegishli gruppaga ega bo‘lishlari shart.

4. Portlashga xavfli bo‘lgan hududlardagi barcha elektr mashinalari, apparatlari hamda boshqa elektr jihozlari va elektr simlari vaqti-vaqti bilan mahalliy sharoitlar bilan belgilangan, biroq 3 oyda kamida 1 marta tashqi ko‘rikdan o‘tkazishga jalb etilishi shart.

5. Uchqun, qisqa tutashuv, simlarning qizib ketishi va h.k. paydo bo‘lishiga olib keladigan nosozliklar, shuningdek elektr simlarning osilib qolishi, ularning o‘zaro yoki bino elementlari va har xil buyumlarga tegib qolishi zudlik bilan bartaraf etilishi shart.

6. Akkumulyator batareyalarini, atsetilen generatorlarini zaryadka qilish xonalarida, bo‘yoq tayyorlash va bo‘yoq ishlarini bajarish uchun kuchlanish va yoritish jihozlari va elektr simlari portlashdan himoyalangan usulda tayyorlangan bo‘lishi shart.

7. Chang chiqish ehtimoli bo‘lgan sexlarda yonmaydigan materialdan tayyorlangan zich yopiladigan kojuxli o‘chirgichlar, rubilniklar, saqlagichlar va h.k. qo‘llanilishi shart.

8. Quyidagilarga yo‘l qo‘yilmaydi:

a) ochiq tipdagi rubilniklardan yoki dastak qobig‘i darz ketgan rubilniklarni qo‘llash;

b) tez alanga oluvchi, yonuvchi va portlovchi moddalar joylashgan xonalarda uchqun berishi mumkin bo‘lgan o‘chirgich, rubilnik, saqlagich, tarqatish qalqonlari va boshqa jihozlarni o‘rnatish;v) qo‘lbola saqlagichlarni qo‘llash

Xulosa

Oʻzbekistonda rangli metallurgiya sanoatining yirik korxonasi. Kombinat 2 majmuadan — qoʻrgʻoshin Rux(Qoʻrgʻoshinkon, Oltintopgan, Sardoba va Chalata konlari, qoʻrgʻoshin-rux boyitish fabrikasi va rux zavodi) hamda mis eritish majmuasidan (Qalmoqqir koni, mis boyitish fabrikasi, mis zavodi)dan iborat.

Korxona tomonidan Qurama togʻlaridagi polimetalli rudalarning boy zaxirasini keng koʻlamda oʻzlashtirish maqsadida kon-qurilish ishlari 1949-yildan boshlangan edi. 1950-yilda qoʻrgʻoshin koni, 1954-yilda qoʻrgʻoshinrux boyitish fabrikasi, 1955-yilda Oltintopgan koni qurib bitkazildi. 1961-yilda mis-molibden ruda boyitish fabrikasi, 1964-yilda miss eritish zavodi, 1970-yilda rux zavodi, 1971-yilda Chalata koni, 1974-yilda Sari-Cheka karyeri ishga tushirildi. Olmaliq konmetallurgiya kombinati aksiyadorlik jamiyati obʼyektlarini rivojlantirish 80-yillarda ham faol davom ettirildi. 1999-yildan kombinat ochiq aksiyadorlik jamiyatiga aylantirildi.

Biz ushbu amaliyot davomida o’zimizga kerakli bolgan koplab bilib va konikmalarga ega bo’ldik.Bilimlarimizni yanada mustahkamlab ko’rmagan juda ko’plab narsalarimizni ko’rdik va ularning ish prinspi tashqi tuzilishi xaqida ma’lumotlarga ega boldik.

Bizning yurtimiz ulkan tabiy yer osti boyliklariga ega davlat, ekanligiga amin bo’ldim.

Olmaliq kon metallurgiya kombinanti misolida kordim.

U yerdagi zamonaviy texnologiyalarni texnikalarni ko’z ko’rib quloq eshtmagan narsalar xaqida bilimlarga ega bo’ldim.


Foydalanilgan adabiyotlar

1. Taslimov Abduraxim Dehqonovich va Xoshimov Foziljon Abidovich “Energiya tejamkorlik asoslari” voris-nashriyot Toshkent 2014

2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida” 2017 yil 7 fevraldagi PF4947-sonli qarori

3. Allayev “Elektrotexnika Uzbekistana I Mira” fan va texnologiya 2009 yil 463-bet 4.http://t.me/energetiklar.

5.www.energo.uz