Maktabgacha yoshdagi

Nazorat savollari:
1. Bolalar xayolining rivojlanishi xususiyatlari.
2. Ilk yoshdagi bolalarda xayolning rivojlanish xususiyatlari 
nimada ifodalanadi?
3. Aktiv xayolning bolalarda rivojlanishi xususiyatlari.
4. Bog‘cha yoshidagi bolalarning xayol jarayoni kattalarga 
nisbatan yaxshi rivojlangan degan fikr mavjud. Bu fikr to‘g‘rimi, 
tahlil qilib bering. 
5. Xayolning rivojida turli tadbirlarning o‘rni nimada?

---

352
IX bob. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR 
SHAXSINING SHAKLLANISHI 
9.1. Ilk yoshda bola shaxsining shakllanishi
Ilk yoshda mustaqil harakatlar va muloqotga kirishish xususi-
yatlari. 
Inson ontogenezida uning 1 yoshdan 3 yoshgacha bo‘lgan 
o‘sish davri alohida ahamiyat kasb etadi. Chunki bu davrda in-
songa xos eng muhim sifatlar, xarakter xislati, atrof-muhitga, 
o‘zgalarga munosabat, xulq-atvor, tafakkur va ong kabi psixik 
aks ettirishning turli ko‘rinishlari shakllanadi. Bularning barcha-
si qarama-qarshiliklar kurashi ostida tarkib topadi.
Bolaning yurishga urinishi, turli narsalar bilan ovunishi va 
shug‘ullana olish imkoniyatlari kengayishi, uning kattalarga be-
vosita tobeligi, ularga bog‘liqligi nisbatan kamayadi. Asosiysi,
uning mustaqil harakat qilishi uchun zarur shart-sharoitlar yara-
tiladi.
R.Y. Abramovich-Lextmanning tadqiqotlarida ifodalanishicha, 
bir yoshli va bir yosh-u ikki oylik bolada turli narsalar bilan ha-
rakat qilishning oddiy turi jadal rivojlanadi. Boshqacha aytgan-
da, unda jismlar bilan muayyan harakatni amalga oshirishning 
nisbatan barqaror usullari shakllana boradi. Shunday harakatlar 
tobora ortadi va murakkablashadi, ularning mohiyati borgan sa-
ri chuqurlashadi.
D.B. Elkonin fikricha, bolalarda keng ko‘lamli va ko‘p miq-
dordagi predmetlarni tanish, idrok qilish, ularning xususiyat-
larini o‘zlashtirish ehtiyojining ortishi katta yoshdagi odamlar 
bilan muloqotga kirishish mayli,