Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi

Onglilik, faollik va mustaqillik prinsipi bolaning o‘z 
faoliyatiga ongli va faol munosabatda bo‘lishiga tayanishni 
ko‘zda tutadi: u yoki bu maqsadni muvaffaqiyatli amalga 
oshirish uchun nimani qanday bajarish, ^ga boshqacha emas, 
shunday bajarish kerakligini aniq tasavvur qilishi lozim.
Onglilik asosini ilk bor P.F. Lesgaft ishlab chiqqan 
edi. U harakatlarni mexanik o‘rganishga mutlaqo qarshi 
edi. Lesgaft “O‘quvchilarni har qanday ishga imitatsiyaga 
berilmasdan umumiy metodlar asosida bir so‘zdan tushunib, 
ya’ni harakatlarda iloji boricha mustaqil bo‘lishga va irodalilik 
namoyon qilishga o‘rgatish zarur”, – deb hisoblardi.
Bolaning mustaqil faoliyati berilgan vazifaga bo‘lgan 
qiziqishiga, uni ongli idrok etishiga, bu vazifa maqsadini va 
amalga oshirish yo‘llarini tushunishiga, muammoli ta’lim 

---

21
metodlarini qo‘llash, bolalarning berilgan vazifani bajarish 
metodlarini izlashga harakat qilishlariga bog‘liq bo‘ladi.
Harakatlarning bundan keyingi rivojlanishi bolaning ijodiy 
faollik namoyon qilish imkoniyati, uning tomonidan ijodiy 
vazifalarni (mashqlarni mustaqil o‘zlashtirish, o‘z variantini 
yaratish, yangi narsa o‘ylab topish) bajarishi bilan bog‘liqdir.
Ijodiy faoliyatning istiqbolli imkoniyatlarini ochish, bolalar-
ning ilk tashabbuslariga samimiy va e’tiborli munosabatda bo‘- 
lish, yangilik izlashni tizimli ravishda rag‘batlantirib turishni ta 
lab qiladi.