Maktabgacha ta’limning metodik boshqaruvida uslubchining roli

1 a Mash

MAKTABGACHA TA’LIMNING METODIK BOSHQARUVIDA USLUBCHINING ROLI

Ta’lim tugrisidagi qonunning 4 bo`limi «Ta’lim tizimi boshkarish» bo`limida uning 25 moddasida shunday deyiladi: Ta’lim soxasida yagona davlat sismavzusini amalga oshirish Davlat BOSHQARUV organlariga rahbarlik kilish ta’limni rivojlantiruvchi dasturlarni ishlab chikish va amalga oshirish xar bir rahbarning bosh vazifalaridan biridir. Katta tarbiyachi, birinchidan, kamida 3 yillik urta maxsus va 5 yillik oliy ma’lumotiga bulgan etakchi metodik jixatdan kuchli ma’naviy siyosiy ongi, dunyokarashi keng tadbirkor, kamida 1 ta xorijiy tillarni biluvchi pedagoglardan tayinlanadi. Shuningdek, katta tarbiyachi quyidagilarni bilishi shart.
Katta tarbiyachi:
maktabgacha bolalar tashkilotidagi ta’lim-tarbiyaviy ishga metodik rahbarlikni amalga oshiradi;
“ Ilk kadam” Davlat dasturining bajarilishini ta’minlaydi va nazorat kiladi, ta’lim-tarbiyaviy ishning tugri uyushtirilishi uchun javobgar;
ilgor pedagogik tajribani urganadi, umumlashtiradi va tarkatadi, pedagogik kengashda kurib chikish uchun zarur materiallarni tayyorlaydi; maktabgacha bolalar tashkilotidagi metodik kabinetning ishini tashkil kiladi; bolalarning yoshlariga muvofik pedagogik kullanmalar va uyinchoklarni tanlaydi.
Ota-onalar urtasida pedagogik bilimlarni targibot kilish, turli yosh gruppalari tarbiyachilari, shuningdek maktabgacha bolalar tashkiloti va maktab ishida ketma-ketlilikni ta’minlash buyicha ishni uyushtiradi.
Katta tarbiyachi oliy pedagogik ma’lumotga (maktabgacha pedagogika fakulteti) ega bulgan yoki urta eki oliy pedagogik (maktabgacha bo`limi) ma’lumotga va kamida 3 yil pedagogik stajiga ega bulgan eng yaxshi tarbiyachilardan tayinlanadi.
Uz xamkasblarining xurmatini kozonishi va ularga uz vazifalarini muvaffakiyatli bajarishlarida yordam berish uchun katta tarbiyachi kanday rahbarlik sifatlariga ega bulishi kerak?
Katta tarbiyachi fakat yaxshi nazariy tayyorgarlikkagina emas, balki bilimlarni amalda kullash kunikmasiga xam ega bulishi zarur.
Tajribali katta tarbiyachining tashabbuskorligi va ishga ijodiy yondoshishi: goyalarini umumlashtira bilish, maksadga muvofik ishlash, xar bir tarbiyachining imkoniyat va kobiliyatlarini xisobga olishga karab farklanadi.
Katta tarbiyachi talablarni kuyishda talabchan va kat’iy bulishi kerak. Rahbarning uziga buysinuvchilar bilan mulokotning emostional-irodaviy tomonini ifodolovchi bu sifatlar rahbarlik uslubining muxim xislatini - talabchanlikni xosil kiladi. Yuksak talabchanlikni sezgirlik, xayrixoxlik, odamlarga xurmat bilan birga kushib olib borish zarur. Talabchanlik – bu kattikkullik degan gap emas. Buyruklar, kattik tanbexlar, xayfsanlarning foydasidan kura zarari kuprok va bu odatda rahbarning kuchligidan emas, balki zaifligidan dalolat beradi.
Maktabgacha tarbiya tashkilot ta’lim-tarbiyaviy faoliyatining samaradorligi, uning obrusi kup jixatdan pedagoglar jamoasining jipslashganligiga, eng avvalo butun maktabgacha tashkilot rahbar yadrosida birlik va uzaro tushunishning mavjudligiga boglik buladi.
Tarbiyachilarning anik intizomi va ishda uyushkokligini ta’minlash; jamoada jamoatchilik fikrini, tarbiyachilarning bir-birlarining kamchiliklariga tankidiy munosabatini shakllantirish, mexnat aktivligi va ijodiy ishlash extiyojini ragbatlantirish; kabul kilingan qarorlar echimini ta’minlash kabi ijtimoiy – psixologik masalalarini xal kilish katta tarbiyachi uchun birmuncha murakkablik kiladi.
Maktabgacha ta’lim tashkilotida pedagogik jarayonni tashkillashtirishda uslubchi faoliyati mazmuni.
Xar bir yosh mutaxassis – ishini endi boshlayotgan yosh tarbiyachi maslaxatlar olib turishi uchun unga murabbiy – tajribalirok va obrulirok tarbiyachini biriktirish lozim.
Yosh mutaxassisning kasb maxoratini egallab olishi osonlik bilan bulmaydi. Mana shuning uchun xam yosh pedagogni ishning ilgor metodlari va usullarini egallashga, uz bilimlarini doimo tuldirib borishga, erishilganlar bilan cheklanmay, tarbiya sirlarini egallash ishtiyokini singdirishga yullash katta tarbiyachining vazifasi xisoblanadi.
Katta tarbiyachining doimiy xujjatlari katoriga gruppalardagi ta’lim-tarbiyaviy va soglomlashtirish ishlarini kontrol kilish daftari (jurnali) xam kiradi. Unda katta tarbiyachi uzining gruppalarda bolalarning ukuv, uyin, mexnat faoliyatlarini urganishga doir ishini; tarbiyachilar ishining sifatini; bolalarning programmaning turli bo`limlari buyicha egallagan bilim, kunikma va malakalarining taxlili; bolalarning xulk-atvor madaniyati, ma’naviy-irodaviy sifatlarini, kollektivda yashash kunikmalarini egallaganlik darajalari va shu kabilarni aks ettiradi. Katta tarbiyachi tarbiyachilar ishidagi ijobiy momentlarni va kamchiliklarni kayd etadi, ularning kiyinchiliklari va muvaffakiyatsizliklari sabablarini taxlil kiladi xamda ishni yaxshilashning konkret yullarini kursatadi.
Pedagogik kengash jamoa pedagoglari fikrini ifodalovchi, bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiyaviy masalalarni kollegial kurib chikadigan doimiy ishlovchi organ, metodik maxorat maktabi va ilgor tajriba minbaridir.
Maktabgacha tashkilot mudiri pedagogik kengash raisi xisoblanadi