Maktabgacha ta’limda nutq madaniyati” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

SHE’R O’QISH YOKI RIVOYAT AYTISH BILAN BOSHLASH

Ko’pgina tarbiyachilar adabiyot va san’atni sevgani uchun qanday mavzu bo’lishidan qat’iy nazar, nutqni adabiy shakllarda ifodalashni ma’qul ko’radilar.

ERKIN SUHBAT, SAVOL-JAVOB BILAN BOSHLASH

Bunday tarbiyachilar tinglovchi bilan o’zini o’ta yaqin tutgani uchun auditoriya bilan notiq orasida “xitoy devori” bo’lmaydi. Tinglovchilarga murojaat qilish, ularning fikriy munosabatlarini eshitish notiqni auditoriyaga birmuncha yaqinlashtiradi.

KUTILMAGAN, TASODIFLI BIR VOQEADAN BOSHLASH

Bu usulda mavzuning xarakteriga qarab dramatizmga boy o’ta qiziqarli hodisa tanlanadi. Endi nima bo’larkin, degan mazmunda auditoriya notiqqa tikiladi. Notiq tinglovchilarni hodisa sababini bilishga qiziqtirib qo’ygach, mavzuni ustalik bilan unga bog’laydi. Tarbiyachi nutqining ta’siri ikki xil omilga bog’liq. Nutq jarayonida ana shunga rioya etilmasa, maqsad oqibatsiz tugaydi. Bu nutq sifatlari va nutq texnikasidir. Nutqning to’g’riligi, aniqligi, mantiqiyligi, sofligi, ta’sirliligi, jo’yaliligi, boyligi, ifodaviyligi, soddaligi, qisqaligini talab etuvchi omillar uning sifatini tashkil etsa, ovoz, nafas, pauza, intonatsiya, diktsiya, urg’u nutq texnikasini tashkil etadi. Har ikkalasini amalda to’la va o’rinli qo’llay bilmagan notiq tarbiyachi yutqazadi.