Maktabgacha ta’limda nutq madaniyati” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

TINGLOVCHILARNI QIZIQTIRISH

Olimlarning ta’kidlashicha, insonlar uchun dunyoda 3 ta muhim narsa mavjud ekan: shaxsiy hayot, shaxsiy mulk, va din.

Ularning birinchisi orqali hayotni yuzaga keltiramiz, ikkinchisi orqali uni quvvatlaymiz, uchinchisi orqali hozirgi va kelajakdagi hayotimizni tartibga solamiz. Demak, nutq jarayonida yuqoridagi 3 narsani nazarda tutish lozim. Notiq tinglovchilarning qiziqishini e`tiborga olsagina, uning nutqi samarali va jonli bo`ladi. Nutq jarayonida konkretlik va aniqlik tinglovchilarga tez ta’sir qiladi. Aytilayotgan har bir so’z ta’sirchan va ifodali bo’lishi lozim. Buning uchun nutq jarayonida xalq maqollaridan frazeologik iboralardan, hikmatli so’zlardan keng foydalanish zarur. Masalan, “Adabni beadabdan o’rgan”, “Bog’ olsang qishda ol, bog’ sotsang yozda sot", "Do’sti nodondan, dushmani dono yaxshi", "Jo’jani kuzda sanaydilar”, “Ishim bitdi, eshagim loydan o’tdi”, “g’at-g’at qilar karnaychi, baloga qolar surnaychi”, “Sanamay sakkiz dema”, “quda bo’lguncha ko’p sinash, quda bo’lgach ko’p siylash” kabilar.

Yuqoridagi har bir misol va ta’riflar tarbiyachi nutqining o’ziga xos xususiyatlarini tashkil etadi.