Maktabgacha ta’lim va pedagogika kafedrasi

7-mavzu;
O’zbekistonda jismoniy tarbiya va sportning rivojlanishi
(1920-1990 yy.)
Reja
1. O’rta asrlar davrida Markaziy Оsiyoda jismоniy tarbiya
2. Buyuk Britaniyada sport-o'yin tizimi
3.Ishchi sportining vujudga kelishi va rivojlanishi.
O’rta asrlar davrida Markaziy Оsiyoda jismоniy tarbiya
Arablarning Markaziy Osiyoni istilo qilishi (VI asr) va islom dinini o’rnatishi (VI-IX asrlar) o’troq xalqalirining ijtimoiy-madaniy turmushida tub o’zgarishlar yasash bilan birgalikda jismoniy madaniyatni cheklab qo’ydi, ayniqsa xotin-qizlarning ochiq (paranjisiz) yurishi, ot-ulovlarga minib yumish-mehnat qilishi va ular bilan bog’liq bo’lgan barcha faoliyatlarni taqibladi. Ammo umumbashariy islom madaniyati, ayniqsa adabiyot, tabobat, faloqiyat (astronomiya), fikx (huquq) kabi fanlarning rivojiga asos solindi. Arablarning Markaziy Osiyoni istilo qilishi (VI asr) va islom dinini o’rnatishi (VI-IX asrlar) o’troq xalqalirining ijtimoiy-madaniy turmushida tub o’zgarishlar yasash bilan birgalikda jismoniy madaniyatni cheklab qo’ydi, ayniqsa xotin-qizlarning ochiq (paranjisiz) yurishi, ot-ulovlarga minib yumish-mehnat qilishi va ular bilan bog’liq bo’lgan barcha faoliyatlarni taqibladi. Ammo umumbashariy islom madaniyati, ayniqsa adabiyot, tabobat, faloqiyat (astronomiya), fikx (huquq) kabi fanlarning rivojiga asos solindi.
Sport—o'yinlar tizimi gimnastika tizimi qatorida jahondagi juda ko'p mamlakatlarda tashkil topdi. Ularning tashkiliy va uslubiy shakllari o'ziga xos tamoyillarda tarkib topdi. Uning asosida musobaqalar uchun mo'ljallangan va yaxshi natijalarga erishisbni ko'zda tutgan mashqlar ifodalan-gan edi. Tizim turli mamlakat xalqlarining turmush sharoi-tida uchraydigan xilma-xil mashqlar va o'yinlarni o'zida mu-jassamlagan. Shahar va qishloqlarda o'tkaziladigan bayram-larda kurashchilar, " mushtlashuvchilar, akrobatlar, qilichbozlar, yugurish va sakrash ustalari, polvonlar o'z ma horatlarini namoyish qilishgan. Shimoliy mamlakatlarda chang'ida va konkida uchish musobaqalari rasrn bo'lgan.
Shahar va qishloqlarning atoqli kishilari orasida otda yurish, qilichbozlik, golf o'yini, kriket, kamon va to'pponchadan o'q otish, turli xil ovlar ancha rivojlangan. Shu davrda professional kurashchilar, bokschilar, girya (tosh) ko'taruvchilar, akrobatlarning uchrashuvlari, bahslari bosh-langan. Ko'pgina daviatlarda o'quv yurtlari (maktablar, kollejlar, universitetlar) tashkil qilinib, ularda akademik sport va sport o'yinlari rivojlantirishga rahnamolik kuchaygan edi.