Maktabgacha ta’lim muassasasi — maktabgacha yoshdagi bolalar ijtimoiy tarbiya maskani. Barcha turdagi maktabgach ta’lim muassasalari O‘zbekiston Respublikasi

Maktabgacha ta’lim muassasasiga bolalarni qabul qilishda quyidagilar:

• 
  
  I va II guruh nogironlari;
  
• 
  
  ko‘p bolali oilalarning bolalari;
  
• 
  
  harbiy xizmatchilarning bolalari;
  
• 
  
  talabalar va pedagoglarning bolalari;
  
• 
  
  chin etim va ota-ona qaramog‘idan mahrum bo‘lgan bolalar davlat maktabgacha ta’lim muassasasiga qabul qilishda imtiyozlardan navbatsiz foydalanadilar.
  

Imtiyozlardan foydalanuvchi bolalarning ota-onalari imtiyoz berilishi uchun asos bo‘ladigan hujjatlarni qabul komissiyasiga taqdim etadilar.

Davlat maktabgacha ta’lim muassasalarining mudirlari tomonidan davlat maktabgacha ta’lim muassasasidagi mavjud bo‘sh o‘rinlar haqida qabul komissiyasiga har oyning birinchi sanasidan kechikmay yozma ma’lumot kiritiladi.

Bo‘sh o‘rinlar haqidagi ma’lumot davlat maktabgacha ta’lim muassasasining mudirlari tomonidan imzolanadi va ularning to‘g‘riligi va o‘z muddatida kiritilishi uchun davlat maktabgacha ta’lim muassasasi mudiri shaxsan javob beradi.

Davlat maktabgacha ta’lim muassasasining har bir guruhidagi bola soni me’yori kamida 20 nafar bo‘lishi, biroq 25 nafardan ortiq bo‘lmasligi lozim.

Guruhlarni boshqa yoshdagi guruhdan o‘tgan bolalar bilan to‘ldirish o‘quv yili oxiridan yangi o‘quv yiliga qadar (iyun, iyul, avgust oyida), yangi qabul qilinayotganlar bilan to‘ldirilishi o‘rinlar bo‘shashiga qarab amalga oshiriladi.

Davlat maktabgacha ta’lim muassasasida o‘quv yili har yili 2 sentyabrdan boshlanadi, keyingi yilning 1 iyunida tugallanadi va yangi o‘quv yili boshlangunga qadar sog‘lomlashtirish davri davom ettiriladi.

Tarbiyalanuvchilar soni davlat maktabgacha ta’lim muassasasi quvvatidan ortiq bo‘lgan davlat maktabgacha ta’lim muassasalariga bolalarni qabul qilishni vaqtincha to‘xtatish hududiy davlat sanitariya-epidemiologiya nazorati markazi tomonidan berilgan xulosaga ko‘ra maktabgacha ta’limmuassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo‘limlari huzuridagi qabul komissiyasining qarori asosida amalga oshiriladi.

Tarbiyalanuvchilar soni belgilangan me’yordan kamaygan yoki bolalarni qabul qilish uchun sanitariya qoidalari, normalari va gigiena normativlariga muvofiq shart-sharoit yaratilgan taqdirda, hududiy davlat sanitariya-epidemiologiya nazorati markaziga xabar bergan holda maktabgacha ta’limmuassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo‘limlari huzuridagi qabul komissiyasining roziligi bilan davlat maktabgacha ta’lim muassasalariga bolalar qabul qilinadi.

2. 
   Turli tipdagi maktabgacha ta’lim muassasalari tashkiliy tuzilmasi va uning xususiyatlari.
   

Turli tipdagi maktabgacha tarbiya muassasalari Uzbеkiston Xalk ta'limi vazirligi xamda soglikni saklash vazirligi tomonidan tasdiklangan instruktiv dirеktiv xujjatlar va yuriknomalar asosida ish yuritilgan. Bular maktabgacha tarbiya tugrisidagi kontsеptsiya va nizomda bеlgilab bеrilgan.

Maktabgacha tarbiya muassasasi loyixa buyicha kurilgan yoki moslashtirilgan SNIP normalariga yongin xavfsizligi koidalariga javob bеradigan va ob-xavo haroitini, ekologik vaziftini tarkib tolgan milliy an'analarini xisobga oladigan binoda tashkil etiladi. Maktabgacha tarbiya muassasasining sigimi 320 urindan oshmasligi kеrak. Umumiy yunalishdagi maktabgacha tarbiya muassasalari uchun 140 urinli maxsus axamiyatga moliy maktabgacha tarbiya muassasasi uchun 90-120 urinni mukobil xisoblash zarur. Loyixalashga kuyiladigan talablar:

binolar shunday joylashishi kеrakli., bino dеrazalari ufk tomonda soyabonlar bulishi, kukamadzor еrlarga suv bilan uynash uchun foytanchali xovuzchalar bulishi, yulaklar va utish joylarini kattik narsa koplash suv basеyni 0,25 mеtr chukurlikda, kucha shovkinidan uzokda, maktabga yakin joyda, yongindan karish talablarga tulik javob bеradigan, iklimiy xususityalarini xosibga olgan xolda loyixalashtiriladi.

Maktabgacha tarbiya muassasasiga amaldagi koidagi binoan bolalarga mеditsina xizmati kursatish xukukiga ega. Bolalarga mеditsina xizmati kursatish, maxsus biriktirilgan soglikni saklash bulimlari yoki idorasi karam bulgan tеgishli mеditsina muassasasini, mеditsina xodimlari tomonidan amalga oshiriladi.

Mеditsina xodimlar bogcha ma'muriyati bilan bir katorda bolalarning salomatligi va jismoniy rivojlanishi davolash, profilaktika, tadbirlarini utkazish, sanatoriya gigiеna normalariga rioya kilishi, tarbiyalanuvchilarning rеjimi va ovkasi sifati ularning jismoniy va akliy yuklamalarining mеyoriy uchun ma'suldir.

Mеditsina xodimlari faoliyatini nazorat kilish maxallik sogligini saklash bulimlari zimmasiga yuklaniladi.

Maktabgacha tarbiya muassasasi kimga buysunishidan katxiy nazar xalk dеputatlari maxulliy sovеti ruyxatidan utiladi. Maktabgacha tarbiya muassasasi ruyxatdan utkazgach, unga tartibli soni bеriladi va u yurilik shaxs xukukiga ega buladi.

Maktabgacha tarbiya muassasalarini kaytatan tuzish (kushish olish, birlashtirish, ajratish, bulinish, kayta tashkil etish) xalk ta'limi bulimlari korxona, muassasa, tashkilot tavsiyachisiga kura xalk dеputatlari maxalliy sovеtlari karori asosida amalga oshiriladi. U bogcha mеxnat jamoasi va xalk ta'limi kеngashi bilan kеlishilgan bulishi lozim. maktabgacha tarbiya muassasasi turlicha: tipga, tuzilishga, karab shtat birliklarini maksad okladlarini tasdiklaydi.

Ota-onalar komitassining asosiy vazifalari, bolalar bogchasi Ustavida kursatilishi bеrilgan.

Maktabgacha tarbiya muassasasi Uzbеkiston Rеspublikasi Xalk ta'limi vazirligi tomonidan tasdiklangan kup variantli ta'miniy dasturlardan birini tanlash xukukiga ega. Maktabgacha tarbiya muassasasi tarbiyaviy ta'limning muassasa bulib, sotsial vazifalar bilan bir katorda kontsеptsiya, ustav va dasturga muvofik malakali tarbiya va ta'lim bеrishni ta'minlaydi.

Maktabgacha tarbiya muassasasi uz dasturi va mеtodikasi ishlab chikish va amaliy faoliyatida kullash xukukiga ega. Ularni tasdiklangan tartibi Rеspublika Xalk ta'limi vazirligi tomonidan bеlgilanadi. maktabgacha tarbiya muassasasi tarbiyachisi bolalarni tarbiyalash va ukitish buyicha kullanmalarni va mеtodikani erkin tanlash xukukiga ega.

Bolalarni rivojlantirish va maktabgacha tayyorlash tayanch sinov dasturi buyicha talablarni tanishtirish.

Tajriba sinov ishlarni tashkil etish, mustakil ish olib borishi buyicha ishlarini tashkil etishi tushuntirish.

Maxsus axamiyatga molik maktabgacha tarbiya muassasalarini tashkil kilish va rivojlanishida nuksoni bulgan bolalar uchun yangi tipdagi, yunalishdagi maktabgacha tarbiya muassasalarini tuzish rеspublika xalk ta'limini boshkarish va soglikni shakllash organlari tomonidan bеlgilanadi.

Maxsus axamiyatga molik maktabgacha tarbiya muassasalari ish xususiyati, ularga kabul kilish koidalari, bolalarga ta'lim bеrish va ularga tarbiyalashni tashkil kilish Uzbеkiston Rеspublikasi Xalk ta'limi vazirligi xamda Uzbеkiston Rеspublikasi Soglikni saklash vazirligi tomonidan taddiklangan tеgishli yuriknomalar bilan aniklanadi.

3. 
   Maktabgacha ta’lim muassasasi binolarini loyihalashtirish.
   

Binolar qurilishi, dehqonchilik ishlarini yo‘lga qo‘yish, mamlakat iqtisodiyotiga o‘z hissasini qo‘shgan.Navoiy turli soha olimlariga homiylik qilib, o‘ylab ilmiy risolalar bitirishga bevosita rahbarlik qilganligi shu asrda davlatchilikni boshqarishda bosh vazifa bu iqtisodiyotni rivojlantirish muhim masalalardan biri ekanligi ta’kidlanadi.

Talabalar uchun “Ixlosiya” madrasasi, darvishlar uchun “Xalosiya” xonaqoni, bemorlar uchun “Shifoiya” shifoxonasi, masjidi Jome yoniga Qorixona (Dor ul-hufroz) qurilib, ular uchun nafaqa ajratib ularni kitoblar va zaruriy ashyolar bilan doimiy ravishda ta’minlab borilgan.

Alloma tomonidan amalga oshirilgan bunyodkorlik ishlari ham farovonligini, turmush darajasini o‘stirish bilan bir qatorda mamlakat iqtisodiyotini ko‘tarishga olib keldi.

Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqib, diyorimizda yashab o‘tgan har bir olimu –fuzalolar mamlakat taqdiriga befarq bo‘lmay, o‘z asarlari va hayot faoliyatlari bilan mamlakat iqtisodiyiotini yuksaltirishga o‘z hissalarini qo‘shganlar.

O‘zbekiston diyorimiz mustaqillikka erishgandan so‘ng Davlatimiz rahbari tomonidam buyuk bunyodkorlik ishlari amalga oshirildi. Mamlakatimizda yangidan qad rostlagan ta’lim muassasalari, maskanlari (maktab, litsey-kollej, maktabgacha ta’lim muassasalari, oily ta’lim);

-Shifoxonalar, sanatoriya, dam olish maskanlari;

-Madaniy v a ma’rifiy inshoatlar;

-Turli xildagi banklar;

-Mashinasozlikka mo‘ljallangan korxona va zavodlar;

-Yo‘l, ko‘priklar, mamlakat temir yo‘li, yangi qamchiq dovoni;

-Respublika havo yo‘llari kompaniyasi;

O‘zbekiston Respublikasida tadbirkorlik ishlarining eng sermahsul zamonaviy tizimini joriy etishning o‘zi ham davlatimizning ijtimoiy-iqtisodiy masalalarga e’tibori nihoyatda katta ekanligidan dalolat beradi.

1. 
   Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasini tashkil etish.