Maksvell mayatnigi

 
Nazariy ma’lumot. 
Mexanik energiyaning saqlanish qonunini namoyish
qilish uchun Maksvel diskidan foydalaniladi. Agar disk
qo'lda
yuqoriga ko'tarilsa va pastga tusha boshlasa E
pot 
potensial energiya kinetik energiyaga aylanadi E
rot
+
E
trans
(aylanish va o'zgargan energiya).Siytemaning to'la 
energiyasi T esa o'zgarmasdir: 
2
2
2
2

I
v
m
mgh
E
yoki
E
E
E
E
rot
trans
pot






(2) 
bu erda m-massa va I-disk inertsiya momenti, h-ko'tarilish
balandligi, v-chiziqli tezligi va ω-burchak tezligi. g-erkin 
tushish tezlanishi.Tinch holatda (v = 0 va ω = 0) deb
hisoblab, harakat pastga yo'nalganda (2) tenglamani
quyidagicha yozish
mumkin. 

---

2
2
2
2

I
v
m
mgh


(3)
R shpindel radiusini bilgan holda v chstotani quyidagicha
aniqlash mumkin: 
R
v



(4)
(4) va (3)bilan disk inertsiya momentini aniqlash mumkin: 
)
1
2
(
2
2


v
gh
mr
I
(5) 
bunda m = 450 g, r = 3 mm va g = 9.81 m/s
2
.