Макроиқтисодиётга кириш.(2 соат)

Иқтисодий катта тизим нима?

Иқтисодиётда катта тизим – бу кўплаб кичик тизимлар (фирма, тармоқ)нинг оддий йиғиндисидан иборат эмас, балки у янги сифатдир. Макротизимларни микроиқтисодиёт категориялари билан тушунтириб бўлмайди. Шунинг учун ҳам макроиқтисодиётни ўрганишда ўзига хос макрокўрсаткичлар, янги услубиёт, инструментлар ишлатилади.

Эҳтиёжларнинг чексизлиги, ресурсларнинг чекланганлиги дилемаси

• Ҳар қандай иқтисодий фаолиятнинг пировард мақсади инсон эҳтиёжларини қондиришдир. Шу боисдан ҳам инсоннинг меҳнат фаолияти биринчи навбатда ўзининг шахсий манфаатини қондиришга қаратилган бўлади.
• Лекин шундай бўлса ҳам ҳозирда ва келгусида кишиларнинг бахтли турмуш даражасини белгиловчи маҳсулотлар ишлаб чиқариш учун зарур бўлган ресурсларнинг чекланганлиги асосий муаммо бўлиб қолаверади. Чунки ресурслар чекланмаган бўлганда эди, уларни турли хилдаги мақсадларни бажариш учун мақсадга мувофиқ тарзда тақсимлашга, тежашга улардан унумли фойдаланишга зарурият бўлмас эди.

Фаннинг ўрганиш объекти

• "Макроиқтисодиёт" фан сифатида бутун халқ хўжалиги ёки тармоқларидаги иқтисодий қонуниятларни, халқ хўжалигидаги давлат, кооператив, хусусий ва бошқа секторларнинг иқтисодий фаолиятини мамлакат аҳамиятига молик бўлган миллий даромад, иқтисодий ўсиш, умумий баҳо мажмуаси, инфляция, иш билан бандлик, умумий даромадлар, харажатлар ва шу каби қатор бошқа масалаларни ўрганиб, тегишли қарорлар қабул қилади.
• Бундан ташқари, давлат иқтисодий сиёсатининг асоси ҳам бошланиши ҳам якуни ҳам макроиқтисодий таҳлилдир.

Фанни ўрганишдан мақсад:

Талабаларда иқтисодий тизимларни ўрганишда макроёндошув ҳақида тасаввурни шакллантириш, миллий бозор ўлчамлари тенденциясини таҳлил қилиш, иқтисодий дастурларни ишлаб чиқиш ҳамда макроиқтисодий қарорлар қабул қилиш кўникмаларини яратишдир.

мақсадлардан қуйидаги вазифалар келиб чиқади:

• макроиқтисодиётнинг асосий тушунчаларини билиш;
• макроиқтисодий жараёнларни таҳлил қилишда ва иқтисодий сиёсатни юритишда амалий кўникмаларни шакллантириш;
• макромоделларни яратиш принциплари, уларни таҳлил қилиш ва синтезлашни ўрганиш;
• Ўзбекистон иқтисодиётидаги макроиқтисодий муаммоларни ўрганиш;
• Иқтисодиётни тартибга солиш механизмларини ўрганиш.