"makroiqtisodiyot"

18.3.  Siyosat  qonun-qoida  tomonidanmi  yoki  mulohazakorlik  bilan  olib 
borilishi lozimmi? 
 
Ikkinchi  mavzu  iqtisodchilar  o’rtasida  muhokama  qilinganda  iqtisodiy 
siyosat  qonun  qoida  tomonidan  yoki  mulohazakorlik  bilan  boshqarilishi  lozim. 
Siyosat  qonun  qoida  tomonidan  boshqarilsa  siyosatchilar  oldindan  qay  darajada 
siyosatni  turli  vaziyatlarga  javob    berishini  va  o`zlarini  o`sha  mulohaza  orqali 
borishini  ta’kidlaydi.  Siyosat  mulohazakorlik  bilan  olib  borilsa  siyosatchilar 
voqealarni  hajmi  ular  zarur  deb  hisoblangan  siyosatni  tanlash  imkoniyatiga  ega 
bo`ladilar.  
Qoidalarga  va  mulohazalarga  bog`liq  bahslar  faol  siyosatning  passiv 
nisbatlari ustidan munozara qiladi. Siyosat qonun qoida bilan boshqarilganda aktiv 
yoki passiv misol uchun passiv siyosat qonun qoidasida barqaror o`sishni yiliga 3 

---

233 
 
foiz pul talabini ajratish orqali ko`rishimiz  mumkin. Foal siyosat qoidasi bo`lishi 
uchun  
 
Pulning o`sishi = 3%+(ishsizlik darajasi -6%) 
 
Bu  qoidaga  ko`ra  pul  massasi    3%  ga  o’sadi,  agar  ishsizlik  darajasi  6% 
bo’ladi, ammo har bir foiz ishsizlik darajasi bilan pul bazasi o`sishi 6% ko`proqdir. 
Bu  qoida  iqtisodiyotda  pul  massasini  o`sishini  kuchaytirish  orqali,  qachonki 
iqtisodiyotda turg`unlik bo`lganda barqaror holatga erishtirishga harakat qiladi. 
 
Biz  bu  qismni  nima  uchun  siyosiy  qoidalarni  ishonch  bilan 
yaxshilanishi  mumkinligini  muhokama  qilinishi  bilan  boshlaymiz.  Keyin  biz 
mumkin bo’lgan siyosiy qoidlarni bir nechtasini qarab chiqamiz.