"makroiqtisodiyot"

mamlakatlar  o’rtasidagi  valyuta  munosabatlarining  yig’indisidir.  Xalqaro 
iqtisodiy munosabatlarning tarkibiy qismi sifatida u quyidagilarni o’z ichiga oladi:  
1. Xalqaro bitimlarda foydalaniladigan to’lov va kredit vositalarini (oltin, eng 
rivojlangan mamlakatlarning milliy valyutalari, xalqaro pul birliklari);  
2. Valyuta kurslarini o’rnatish va saqlab turish mexanizmini; 
3. Valyuta bozorining ishlash tartibini; 
4. Xalqaro hisob-kitoblarni amalga oshirish tartib va qoidalarini; 
5. Valyuta yordamida tartibga solish va nazorat qilish tizimini; 
6. Valyuta munosabatlarini tartibga solib turuvchi va jahon valyuta tizimining 
barqaror faoliyatini ta’minlovchi xalqaro tashkilotlar tizimi (Xalqaro valyuta fondi, 
Umumjahon banki, Evropa tiklanish va taraqqiyot banki). 
Hozirgi  zamonda  xalqaro  hisob-kitoblarda  va  kreditlashda  asosan  uch  xil 
ko’rinishdagi pul vositalari ishlatiladi: 
-  oltin,  hozirda  o’zining  asosiy  to’lov  va  hisob-kitob  vositasi  xususiyatini 
yo’qotgan  bo’lsada,  ammo  ko’pchilik  valyuta  zahiralarining  sezilarli  qismini 
tashkil etadi va muhim tashqi savdo operatsiyalariga xizmat qilish va kreditlashni 
kafolatlash uchun ishlatiladi; 
- jahonda asosiy o’rin tutuvchi rivojlangan mamlakatlarning miliiy valyutalari 
(AQSh dollari, EVRO, Ingliz funt-sterlengi, Yaponiya ienasi va boshqalar); 
- xalqaro pul birliklari.  
Bunday  pul  birliklariga  shu  paytga  qadar  foydalanilgan  EKYu,  SDR  misol 
bo’la  oladi.  Ular  barcha  mamlakatlar  tomonidan  tashqi  savdo  operatsiyalarini 
amalga  oshirishda  ishlatiladi.  Xorijda  kreditlash  va  investitsiyalashda,  chet  ellik 
ishchi  kuchi  mehnatiga,  shuningdek,  mamlakat  valyuta  zahiralarini  yaratishda 
qo’llaniladi. 
Xalqaro  valyuta  yoki  xalqaro  to’lov-hisob  va  kreditlash  vositalariga  javob 
berishi  kerak  bo’lgan  talab  ularning  konvertirlashuvi  hisoblanadi.  Valyuta