Makroiqtisodiyot” Ma’ruzalar matni O’zbekiston Respublikasi Okiy va O’rta

Makroiqtisodiy siyosatning nominal va real valyuta kurslariga ta’siri

Real valyuta kurslari jamg’arma va sarmoyalar o’rtasidagi farqni ko’rsatuvchi vertikal to’g’ri chiziq va sof eksport miqdorini ko’rsatuvchi, o’ngdan pastga egilgan egri chiziq kesishgan nuqtada tenglikka erishadi (33-chizma).
Ushbu nuqtada xorijga kredit berish sifatida ko’rsatilgan milliy valyuta taklifi, xorijliklarning ushbu mamlakatdan sof eksportni sotib olishi uchun zarur bo’ladigan milliy valyuta talabi bilan kesishadi. Bu shuni bildiradiki, real valyuta kursi kapital bilan bo’ladigan operatsiyalar bo’yicha milliy valyuta taklifini joriy operatsiyalar uchun unga bo’lgan talabni tenglashtiradi.
Davlat xarajatlarining oshishi (yoki soliqlarning kamayishi) milliy jamg’armalarni kamaytiradi va (S-I) egri chiziq chapga suriladi (34-chizma). Bu siljishlar xorijiy investitsiyalar uchun milliy valyuta taklifining kamayishini ko’rsatadi.
E S-I

Real valyuta kurslari

Real almashtirish kursining muvozanat nuktasi Xn(E)

Sof eksport Xn

17.2-rasm. Real almashinuv kursidagi muvozanat
Valyuta taklifining qisqarishi uning real almashtirish kursini oshiradi. Natijada, milliy mahsulotlar xorijliklarnikiga nisbatan qimmatlashadi. Bu esa, o’z navbatida, eksportning qisqarishiga va importning oshishiga olib keladi. Oqibatda joriy operatsiyalar hisobida taqchillik paydo bo’ladi.Agarda, soliqlarning kamayishi investitsiyalarning oshishiga olib kelsa, milliy jamg’armalar hajmi o’zgarmasa ham (S-I) egri chizig’i yana chapga siljiydi.
E S2-I S1-I
Real valyuta kursi E2
E1
Xn(E)
Sof eksport Xn2 Xn1 Xn