Makroiqtisodiyot” Ma’ruzalar matni O’zbekiston Respublikasi Okiy va O’rta

Ilk amaliy muvafaqqiyatlar.

Keyns iste'mol funktsiyasini tadbiq qilgandan so’ng, iqtisodchilar uning farazlari haqidagi ma'lumotlarni yig`ib, o'rganishniva sinashni boshladilar. Dastlabki tadqiqotlar Keynsning iste'mol funktsiyasi tahmini iste'molchilar tabiati qanday ekanligini ko'rsatadi. Bu izlanishlarning ba'zilarida, tadqiqotchilar uy xo’jaliklarini tekshirib, iste'mol va daromad to’g’risida ma'lumotlarni to'plagan.



Daromad yuqori bo’lsa iste'mol ham yuqori boladi va marginal talab noldan katta bo’lishi tasdiqlangan. Ular, shuningdek, daromadi yuqori bo'lganda jamg’arish ham yuqori bo’ladi, marginal talab esa birdan kichik bo’lishini tasdiqladilar. Bundan tashqari, bu tadqiqotchilar yuqori-daromadda jamg’arish ham yuqori bo’ladi,o'rtacha iste'mol talabi kamayganda daromad oshadi. Shunday qilib, bu Keynsning marginal va o'rtacha talab haqidagi qarashlari ma'lumotlari tekshirildi.
Boshqa tadqiqotlarga kelsak, tadqiqotchilar ikkinchi jahon urushi orasidagi davr iste'mol va daromad to’g’risidagi umumiy ma'lumotlar o'rgandilar.
Ushbu ma'lumotlar ham Keynsning iste'mol funktsiyasi nazariyasini qo'llab- quvvatladi.Daromad past bo’lgan yillarda daromad va jamg’arish miqdori ham past bo’lgan ya’ni marginal iste’mol talabi nol va bir orasida bo’lgan.Bundan tashqari daromad kam yillar davomida iste'mol daromadga nisbati yuqori edi, bu esa Keyns ikkinchi farazini tasdiqlaydi. Daromad va iste'mol o'rtasidagi bog'liqlik juda kuchli edi, boshqa hech qanday o'zgaruvchanlik iste'molini tushuntirib berish uchun muhim bo’lmagan.Shunday qilib, ma'lumotlar, shuningdek,daromad asosiy hal qiluvchi ekanligini Keynes uchinchi farazi ham tasdiqlandi ya’ni qancha odamlar daromadini iste’mol qilishni tanlaydi.

4. Irving Fisher va vaqtlararo tanlov

Keynsning iste’mol funksiyasi orqali joriy daromadga joriy iste'mol bog'liqligi ayondir. Bu bog’liqlik to’la bog’lanish emas qachon odamlar qancha iste'mol uchun qancha jamg’arish uchun qaror qilsalar shundagina ular hozirgi va kelajakka ishonch nazari bilan qaraydilar.Ular bugun ko'proq iste'mol qilishdan zavqlanadilar, ertaga esa kamroq zavqlanadilar. Xo’jaliklarda kelajakda oladigan daromadini oldindan bilishi zarur va tovar va xizmatlarni sotib olish qobiliyati mavjud bo’lishi kerak.
Iqtisodchi Irving Fisher iste’molchilarning maqsadli va vaqtlararo tanlovi ya’ni turli davrlarini o’z ichiga olgan tanlovlarni tahlil qilgan iqtisodchilar bilan birgalikda modelini rivojlantirgan.