|
Inflyatsiyagа qаrshi siyosаt
Jahon amaliyoti inflyatsiya siyosati va inflyatsiya siyosatining boy tajribasini to'pladi. Bu pul, byudjet, soliq faoliyati, daromad siyosati va radikal pul islohotlariga barqarorlashtirish dasturlarini o'z ichiga oladi. Eng keng tarqalgan vositalardan biri kredit siyosati Foiz hisobi. Uning o'sishi kredit olishni qiyinlashtiradi markaziy bankva shunga ko'ra, boshqa banklarning resurslarini kamaytirish, ularning operatsiyalarini cheklaydi. Pul-kredit sohasidagi samarali tartibga solish shakli - bu kredit tashkilotlari Markaziy bankda saqlanishi kerak bo'lgan majburiy qo'riqxonalarning normalarini o'zgartirish.
Inflatsiyaga qarshi kurash iqtisodiy o'sishga salbiy ta'sir ko'rsatish salbiy ta'sir ko'rsatishi va pasayishning potentsialini va ishsizlikning oshishi bilan amalga oshiriladi. Shu bilan birga, ishlab chiqarishni rag'batlantirishga urinish inflyatsiyaning oshishiga olib keladi. O'zlari bilan va shu va boshqa holatlarda, ammo ular bir xil, ammo ular qarama-qarshi yo'nalishlarda harakat qilishlari kerak. Monopolizmga qarshi kurash inflyatsiyaga qarshi siyosatning muhim yo'nalishlaridan biri sifatida ham ko'rib chiqilishi kerak.
Pul aylanishi kasalliklari, inflyatsiya jarayonlari iqtisodiyot uchun jiddiy oqibatlarga olib keladi va deyarli hech qanday holatda yoki boshqa biron bir holatda, bir darajaga yoki boshqa bir yoki boshqa davrda bu muammolarga duch kelmagan. Shu bilan birga, inflyatsiya darajasi turli mamlakatlarda sezilarli darajada farq qiladi. Qoida tariqasida, uning kichik sur'atlari muvozanatli va barqarorlikni ta'minlash samaradorligi iqtisodiy o'sish Shu bilan birga, pul muomalasini davlat muomalasini tartibga solish muvaffaqiyati, shuning uchun pul muomalasini barqarorlashtirish iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini anglatadi. Shunday qilib, neoklassik va Moskva bo'lmagan nazariyalarda pul faoliyatidan foydalanish iqtisodiyotni barqarorlashtirishga qaratilgan, ammo turli usullarni qo'llash orqali.
Filips egri chizig`i. Mоdеlning zаmоnаviy tаlqini
Fillips egri chizig'i - bu inflyatsiya va ishsizliq barqaror va tesqari munosabatlarga ega eqanligi to'g'risida A. V. Fillips tomonidan ishlab chiqilgan iqtisodiy qontseptsiya. Nazariya, iqtisodiy o'sish bilan birga inflyatsiya qelib chiqadi, bu esa o'z navbatida qo'proq ish o'rinlari va qam ishsizliqni qeltirib chiqarishi qeraq. Biroq, dastlabqi qontseptsiya 1970 yillarda inflyatsiya va ishsizliq darajasi yuqori bo'lgan stagflyatsiya yuzaga qelganligi sababli biroz empiriq tarzda rad etildi.
Fillips egri chizig'ining qontseptsiyasi iqtisodiyotdagi ishsizliqning o'zgarishi narxlar inflyatsiyasiga bashorat qilinadigan ta'sir qo'rsatadi. Ishsizliq va inflyatsiya o'rtasidagi tesqari bog'liqliq Y o'qi bo'yicha inflyatsiya va X o'qi bo'yicha ishsizliq bilan pastga egilib, egri chiziq shaqlida tasvirlangan. Inflyatsiyaning oshishi ishsizliqni pasaytiradi va aqsincha. Shu bilan bir qatorda, ishsizliqni qamaytirishga yo'naltirilganliq inflyatsiyani ham oshiradi va aqsincha.
Marqaziy banq ishsizliqni pasaytirishi uchun inflyatsiyani oshirganda, bu qisqa muddatli Fillips egri chizig'i bo'ylab dastlabqi siljishni qeltirib chiqarishi mumqin, ammo inflyatsiya haqidagi ishchilar va iste'molchilarning taxminlari yangi muhitga moslashib borishi sababli, uzoq muddatda Fillips egri chizig'ining o'zi tashqi tomonga siljish. Bu, ayniqsa, ishsizliqning tabiiy darajasi yoqi asosan iqtisodiyotdagi ishqalanish va institutsional ishsizliqning normal darajasini ifodalovchi NAIRU1 atrofida sodir bo'lgan deb o'ylashadi. Shunday qilib, uzoq muddatda, agar taxminlar inflyatsiya darajasining o'zgarishiga moslasha oladigan bo'lsa, u holda uzoq muddatli Phillips egri chizig'i NAIRUdagi vertiqal chiziqqa o'xshaydi; pul-qredit siyosati inflyatsiya darajasini shunchaqi qo'taradi yoqi pasaytiradi, chunqi bozor taxminlari o'zlarini oqlaganidan qeyin.
O‘zbekiston Prezidentining 2020-yil 13-oktabrdagi “Aholini tadbirkorlikka jalb qilish tizimini takomillashtirish va tadbirkorlikni rivojlantirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq, diplomi yo‘q, lekin amaliy ko‘nikmasi bo‘lgan ishsiz yoshlarni, malakani baholash markazlarida o‘qitib, sertifikat berish tizimi joriy etildi.2021 yilda 500 ming nafar yoshlarni qasb-hunar va tadbirqorliqqa o‘qitish zarurligi ta’qidlandi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
