Maket Akusherlik 2013. pmd

TUXUMDON APOPLEKSIYASI

Tuxumdon apopleksiyasi (

apoplexiya ovarii

)

 

ovulatsiya davrida fol-

likula yorilishi natijasida tuxumdon parenximasiga qon quyilishi va

uning to‘qima butunligining buzilishi hamda qorin bo‘shlig‘iga qon

oqishi bilan boshlanadi. Bu holat 16–30 yoshli ayollarda kuzatiladi.

Tuxumdon apopleksiyasi ayol jinsiy a’zolarining yallig‘lanish

kasalliklari natijasida yoki follikulla persestensiyasi kuchayishi oqi-

batida ovulatsiya davrida tuxumdon parenximasining yorilishi oqi-

batida kelib chiqadi. Unda tuxumdon qon tomirlarining o‘tkazuv-

168-rasm. 

Bachadon nayining

yorilishi.

---

351

chanligi buzilib, tuxumdon kapsulasi yoriladi va qorin bo‘shlig‘iga

qon ketadi yoki parenxemasiga qon quyiladi. Bunday holatda qorin-

ning pastgi qismida tegishli tuxumdon sohasida qattiq og‘riq kuza-

tilib, qorin bo‘shlig‘iga qon quyilmaydi.

Tuxumdon apopleksiyasi ayol jismoniy zo‘riqqanda, og‘ir yuk

ko‘targanda, shikastlanish natijasida ham kelib chiqishi mumkin.

Klinikasi. 

Kasallik to‘satdan qorinning pastki sohasida kuchli

og‘riq bilan boshlanib, butun epigastral sohaga, to‘g‘ri ichakka

irradiatsiya beradi. Og‘riq bosh aylanishi, hushdan ketish, sovuq

ter bosishi, ko‘ngil aynishi va qayt qilish bilan kuzatiladi. Klinik

ko‘rinishiga qarab tuxumdon apopleksiyasini 3 turga bo‘lish

mumkin: og‘riqli; anemiyali; aralash. Og‘riq to‘g‘ri ichakka ham

o‘tadi. Ba’zan og‘riq kuchli bo‘lishi sababli ayolda o‘tkir qon-

tomir yetishmovchiligi kuzatiladi. Kasallikning aralash turida

og‘riqli va anemik ko‘rinishlar birgalikda uchraydi. Qorin paypaslab

ko‘rilganda og‘riqli, shishgan va nafas aktida sust ishtirok etayotgan-

ligi aniqlanadi. Ginekologik tekshiruvda bachadon bo‘yni tekshiril-

ganda og‘riqli, bachadon kattalashmagan, qattiq, bachadon or-

tiqlari va tuxumdon kattalashgani aniqlanadi.

Diagnoz. 

Klinik ko‘rinishi, anamnezi va obyektiv tekshiruvga

ko‘ra diagnoz qo‘yiladi. Diagnoz qo‘yishda UTT va qin orqa gumba-

zi orqali qorin bo‘shlig‘ini punksiya qilish yordamida aniqlanadi.

Davosi. 

Kasallangan bemor ahvoli dastlab o‘rtacha bo‘lib, kam

qon ketsa, bemor konservativ davolanadi (yotoq rejimi, qorin so-

hasiga muzli xalta qo‘yish, qon o‘rnini bosuvchi dori vositalari qo‘l-

laniladi). Kasallikning o‘tkir davri o‘tib bo‘lgach, bemorga fizio-

terapiya, dori elektroforezi buyuriladi. Kuchli qon yo‘qotish yoki

og‘riq sindromida bemorlarni, albatta, operativ yo‘l bilan davolash

lozim, ya’ni tuxumdonlar ponasimon rezeksiya qilinib tikiladi,

ba’zan tuxumdon butunlay zararlangan bo‘lsa, olib tashlanadi.