Majolis un-nafois

Harki dast- az obi hayvon shust, Xizri vaqt ust, 

V-onki az zulmati nafs omad burun Iskandar ast. (MN.125) 

(ya‘ni:  kimki  hayot  suvi  bilan  qo‘l  yuvsa,  zamona  Xizri  o‘shadir,  kimki,  nafs 

zulmatidan chetga chiqsa, Iskandar o‘shadir.) 

Navoiy  Mirxonddan  so‘ng  Xondamir  haqida  ―Mirxondning  farzandidur  va 

salohiyatli  yigitdur.  Tarix  fanida  mahorati  bor‖,  deb  yozadi  va  bir  muammosini 

keltiradi.  Taniqli  olimlar  Xondamir  Mirxondning  o‘g‘li,  jiyani  ―Majolis‖ni  forsiyga 

ikkinchi  tarjimoni  Xoharzodasi  deb  yozganlar.  Xondamir  Navoiy  tarbiyasida  olim 

bo‘lib  yetishgan,  uning  kitobdori  uxdasini  bajargan.  Navoiy  vafotidan  so‘ng 

―Makorim ul-axloq‖ – shoir hayoti, ijodi, faoliyati, ohirgi damlari haqidagi kitobini 

yozgan. Bu asarning Britaniya  muzeyida saqlanayotgan yagona nusxasidan 1938 yil 

faksimili olinib, M. Faxriddinov va P. Shamsiyevlar tomonidan o‘zbek tiliga tarjima 

qilindi.  I.  Sultonning  so‘zboshisi  bilan  uchinchi  nashri  1967  yilda  chiqqan. 

Xondamirni  yuqorida  yodga  olganimiz  ―Habib  us-siyar‖  yana  ―Xulosat  ul-axbor‖, 

―Dastur  ul-vuzaro‖,  ―Nomai  nomiy‖  asarlari  ma‘lum.  Xondamir  hayoti  va  ijodi 

haqida D. Yusupova alohida tadqiqot nashr qilgan. 

---