|
Май 2021 10-қисм
Тошкент
TA’LIM JARAYONLARINI ZAMONAVIYLASHTIRISHDA O‘QITUVCHINING
USLUBIY ISHLARINI AHAMIYATI
Fayziyeva Dilnoza Hayotovna
Romitan tumani 11-maktab
boshlang’ich sinf o’qituvchisi
11maktab.dilnoz@mail.ru +99899-350-34-40
Annotatsiya:
Maqolada ta’lim jarayonlarini zamonaviylashtirishda o‘qituvchining uslubiy
ishlarini ahamiyati haqidagi ma’lumotlar keltirilgan. Maqolada o‘qituvchining uslubiy ishlarini
ahamiyati va o’qituvchining mustaqil, ijodiy fikrlash faoliyatlarini rivojlantirish omillari bayon
etilgan.
Kalit so’zlar:
pedagogika, bilim, didaktik, tizim, muammo, nazariya, faoliyat, ta’lim, hissiyot,
intelektual, iroda, diqqat, fikr.
O‘qituvchining kasbiy pedagogik mahoratini takomillashtirishning qismi, uning imliy-uslubiy
ishi hisoblanib, u quyidagilarni nazarda tutadi, ya’ni to‘plangan tajribalarni tahlil, tizimlashtirish
va umumlashtirishdir. Uslubiy ish – o‘qituvchini majburiyatlaridan biri hisoblanib, maxsus
fanlardan o‘qitish metodikasini ishlab chiqish va takomillashtirishga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Uning
natijasi bo‘lib o‘quv mashg‘ulotlarida fan bo‘yicha topshiriqlar va vazifalar majmui, didaktik
materiallar, o‘quv-ko‘rgazmali qurollarni yaratishdan iborat bo‘ladi. Uslubiy ish- bu ilm-fan
va ilg‘or pedagogik tajribalarning yutuqlariga va har bir o‘qituvchini kasbiy bilimdonligini va
kasbiy mahoratini har tomonlama oshirishga yo‘naltirilishga asoslanuvchi, amaliy tadbirlarning
maxsus majmuidir.
Uslubiy ishlar keng miqyosdagi muammolarni qamrab oladi, bular:
• mutaxassislarni kasbiy faoliyati tahlili; asosiy mehnat ishlari va kasbiy malakalarini aniqlash
(mutaxassis faoliyatini modelini ishlab chiqish);
• o‘quv jarayonida mutaxassisni kasbiy faoliyatini modellashtirish (mutaxassisni kasbiy
tayyorgarlik modelini ishlab chiqish);
• zarur ko‘nikmalarni egallash uchun topshirqlar majmuini ishlab chiqish, o‘qitish mazmunida
uning o‘rnini aniqlash;
• o‘quv dasturlariga o‘zgartirishlar kiritish;
• o‘qitish mazmunida (aniq soha mutaxassisligida) ilm-fan, ishlab chiqarish sohalaridagi
rivojlanish bashoratlarini aks ettirish;
• o‘quvchilarni fikrlash faolligini rivojlantirishni ta’minlovchi, ta’limning shakl va usullarini
(muammoli ta’limning shakl va usullari) takomillashtirish; •o‘quvchilarni fikrlash faolligini
va mustaqilligini rivojlantirishni ta’minlovchi, ta’limning shakl va usullarini (o‘quvchilarning
mustaqil ishlarining shakl va usullari) takomillashtirish;
• ta’limni individuallashtirish (individual topshiriqlar va ishlar, jamoaviy shakldagi ishlarda
topshiriqlarni individuallashtirish, individual o‘quv dasturlari bo‘yicha o‘qitish
• didaktik materiallarni (dasturlashtirilgan ta’lim uchun o‘qituvchi dasturlar, topshiriqlar
majmui, mashqlar, ishbilarmon o‘yinlar, tahlil uchun ishlab chiqaruvchilik vaziyatlar bayoni)
ishlab chiqish. Aniq mavzuni tanlash pedagogik mahoratdan kelib chiqadi. Tajribali o‘qituvchi
o‘zining ishini va hamkasbini ishini tahlil qilishi va umumlashtirishi mumkin, u mustaqil ravishda,
o‘zining ijodiy imkoniyatlarini qo‘llab ta’limning yangi usullarini ishlab chiqishi mumkin. SHu
bilan birga o‘qituvchi shaxsiga qo‘yiladigan talablardan biri shuki, u o‘zining fanini chuqur
bilishi, uning metodikasini o‘zlashtirib olgan bo‘lishi kerak. Fan va uning nazariyasini chuqur
bilishi, uni qiziqarli qilib o‘quvchilarga etkaza olishi o‘quvchilarni shu fanga bo‘lgan qiziqishini
oshiradi. O‘quvchilar o‘qituvchi bilimining ularga etkaza olish imkoniyatlarini qadrlabgina
qolmay, balki uning shu fanga bo‘lgan qiziqishini, uning fidoyiligini taqdirlashadi. Oliy ta’lim
va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining o‘qituvchilari barcha o‘qituvchilarga qo‘yilgan talablar
bilan birga bevosita faoliyat yo‘nalishlariga oid quyidagilarni bilishlari va uddalay olishlari lozim:
• Oliy ta’lim va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limida o‘quv ishlab chiqarish jarayoni va
amaliyotlarini nazariy-metodologik, pedagogik asoslarini;
• o‘qitilayotgan umumkasbiy fanlar va maxsus fanlar, ishlab chiqarish ta’limi va amaliyoti
bo‘yicha tarmoq ta’lim standartlari talablarini;
76
Do'stlaringiz bilan baham: |
