Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Май 2021 10-қисм
Тошкент
yordam beradi.
2. Mavzuni o’qitishda shaxsga yo’naltirilgan texnologiyalar.
Shaxsga yo’naltirilgan texnologiyalar bola shaxsini butun maktab ta’lim tizimining markaziga 
qo’yadi, uning rivojlanishi, tabiiy imkoniyatlarini ro’yobga chiqarishi uchun qulay, mojarolarsiz 
va xavfsiz sharoitlarni ta’minlaydi. Ushbu texnologiyada bolaning shaxsiyati nafaqat mavzu, balki 
ustuvor mavzudir. Standartlarning asosiy natijasi - bu ta’lim faoliyati asosida bolaning shaxsini 
rivojlantirish.
3. Ta’lim jarayonini axborot-tahliliy ta’minoti va maktab o’quvchilari ta’lim sifatini boshqa-
rish. Bunday innovatsion texnologiyalardan foydalanish har bir bolaning vaqt o’tishi bilan indivi-
dual ravishda, sinfda, parallel, umuman maktabda rivojlanishini xolisona kuzatib borish imkonini 
beradi.
4. Intellektual rivojlanishni nazorat qilish Har bir o’quvchini o’qitish sifatini diagnostika, 
taraqqiyot dinamikasini sinovdan o’tkazish va grafika yordamida tahlil qilish.
5. Ta’lim texnologiyalari zamonaviy talabani shakllantirishning etakchi mexanizmi sifatida. 
Ta’lim texnologiyalari o’quvchi shaxsni rivojlantirishning qo’shimcha jalb qilish shaklida amalga 
oshiriladi: madaniy tadbirlarda ishtirok etish, teatr, bolalar ijodiyoti markazlari va boshqalar.
6. Didaktik texnologiyalar ta’lim muassasalarining o’quv jarayonini rivojlantirish sharti sifa-
tida. Ta’lim jarayonidagi pedagogik texnologiyalar va yondashuvlar:
- rivojlantiruvchi mashg’ulotlar;
- muammolarni o’rganish;
- ko’p darajali o’qitish;
- muloqotga o’rgatish;
- dizayn texnologiyasi;
- o’yin texnologiyalari;
- madaniyatlar suhbati;
- axborot-kommunikatsiya texnologiyalari;
- didaktik ko’p o’lchovli texnologiya;
- guruh texnologiyalari;
- MRT (modulli rivojlanish texnologiyasi)
- ijodiy fikrlash texnologiyasi;
- portfelni innovatsion baholash tizimi;
- malakaga asoslangan yondashuv;
- faoliyat yondashuvi; bolalarning bilim motivi (o’rganish, kashf etish, o’rganish istagi) va 
ma’lum bir ta’lim maqsadi (aniq nima aniqlanishi, o’zlashtirilishi kerakligini anglash) mavjudlig-
ini nazarda tutadi;
-shaxsiy yo’naltirilgan yondashuv.[3]
Boshlang’ich sinf o’quvchilarini o’qitishda innovatsiyalarni qo’llashni endi hayotning o’zi tal-
ab qilmoqda. Har bir o’quvchi ijodiy va fikrlaydigan, har tomonlama rivojlangan shaxs shakllan-
ishi juda zarur. 
Pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etilgan darslar tashkiliy usullari, o‘tkazish metodlariga 
ko‘ra o‘quvchi ehtiyojiga mos tushishi kerak. Chunki bunday darslar bola ruhiyatiga yaqinroq 
bo‘ladi. O‘quvchilarning o‘quv materiallarini o‘zlashtirishga bo‘lgan qiziqish, xohish va istaklarini 
qo‘zg‘otish asosida maqsadga erishish motivatsiya bo‘lib, bu o‘qituvchi va o‘quvchilarning o‘zaro 
ichki yaqinlashuvidir.
Boshlang‘ich sinfda ta`lim jarayonida o‘quvchilarning o‘qish motivini rivojlantirish katta 
ahamiyatga ega. Chunki motiv o‘quvchilarni ta`lim jarayoniga qiziqtiradi, darsga faol qatnashishga, 
bilimlarni egallashga undaydi. Interfaol metodlar o‘qish motivini rivojlantirishga katta yordam 
beradi.
Boshlang‘ich sinflarda ko‘proq bolalarning yoshini, bilim saviyasini hisobga olish lozimligini 
unutmaslik kerak. Ularga oddiy, oson va vaqt kam sarflanadigan o‘yin mashqlardan foydalanib, 
darslar o‘tish yaxshi samara beradi. Ko‘proq atrof-muhit bilan bog‘lab o‘tilgan mashg‘ulotlar 
bolalar ongini, dunyoqarashini, erkin fikrlash, bayon etish qobiliyatini, mustaqil ishlash 
ko‘nikmasini rivojlantiradi.
Innovatsion texnologiyalardan dars jarayonida foydalanishning o‘ziga xosligi shundaki, ular 
o‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikdagi faoliyati orqali amalga oshiriladi. O‘qitish jarayoni 
o‘qituvchi hamda o‘quvchilar faoliyatini o‘z ichiga oladi. O‘qituvchining faoliyati o‘quv 

---

15