Май 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 202 б

Bilimlarni og’zaki tekshirish. 
Alohida o’quvchidan so’rashning butun sinf bilimlarini mus-

---

146
Май 2021 10-қисм
Тошкент
tahkamlashga yordam berishi munosabati bilan sinf e’tiborini har bir javobga qaratilishiga erishish 
kerak. Sinf e’tiborini faollashtirish uchun savolni butun sinfga berish, keyin tayinli o’quvchini 
javobga chiqarish lozim. Bu barcha o’quvchilar diqqatini to’plashga va materialni xotirada tiklash-
ga majbur qiladi. Bundan tashqari javob beruvchi o’quvchi yo’l qo’ygan xato va noaniqlikni tu-
zatish uning javobini to’ldirish va qo’shimcha savollar berish uchun butun sinfga javobni kuzatib 
borishni taklif qilish kerak. O’qituvchi javob berayotgan o’quvchiga e’tibor berish bilan birga 
butun sinfni o’z nazorati ostida ushlab turishi lozim. O’quvchilar e’tiborining bo’shashganligini 
o’z vaqtida payqash va uni tiklash usullarini topish, chekinish harakatlarini o’z vaqtida payqash va 
bartaraf qilish g’oyat muhimdir. 
Bilimlarni yozma tekshirish. 
Tekshirishning bu turi savollarga yozma javob berish yoki yoz-
ma topshiriq bajarish tarzida o’tkaziladi. Yozma ish uchun tezis tipidagi dasturlashtirilgan top-
shiriqlar, raqamli diktantlar, dasturlashtirilgan kartochkalardan foydalanishi mumkin. 
Bilim, o’quv va ko’nikmalarni baholash. 
O’quvchilarning og’zaki javoblari ularning bilim-
larini aks ettiradi va o’qituvchi tomonidan har bir o’quvchining qanday o’zlashtirayotganligini, u 
o’quv materialini qanchalik egallaganligini ko’rsatuvchi baholar bilan qadrlanadi. Shuning bilan 
birga ular ma’lum darajada o’qitishning sifatini ham aniqlaydi, chunki o’quvchilar bilimi uning 
asosiy o’lchovidir. 
Bilimlarni baholash intensivligini oshirish uchun bir necha o’quvchilardan bir vaqtda so’rash 
uslubini qo’llash mumkin. Masalan: bir o’quvchi sinf oldida o’qituvchiga javob beradi, 2-3 o’qu-
vchi doskada mashqlar bajaradi, bir necha o’quvchi didaktik dasturlashtirilgan kartochkalar bilan 
ishlaydi. 
O’quvchilar bilimini baholashda materialni ular qanchalik aniq va ravon tushunganliklari, 
javobning aniqligi va to’liqligi, shuningdek uning shakli ya’ni bilimni bayon qilishning izchilligi 
va to’g’riligi hisobga olinadi.
Shunday qilib ona tili darslarni o’qitish jarayonida o’quvchilar bilimini tekshirish usullari 
ularning bilim darajalarini nazorat qilishga yordam beradi.