Maishiy iste'molchilar energiyasini tejash

hisobga olish nuqtasi — elektr ta’minoti sxemasidagi nuqta, unda o‘lchash asbobi (yoki hisobga olish tizimi) yordamida elektr energiyasi sarfining hajmi aniqlanadi;
elektr ta’minoti korxonasi — hududiy elektr tarmoqlari korxonasining tuman, shahar, iqtisodiy zona (sanoat zonasi) doirasida elektr energiyasini taqsimlash va sotishni amalga oshiruvchi bo‘linmasi;
elektr qurilmasi — elektr energiyasini ishlab chiqarish, transformatsiya qilish, uzatish, taqsimlash hamda uni energiyaning boshqa turiga aylantirish uchun mo‘ljallangan mashinalar, apparatlar, elektr uzatish liniyalari va yordamchi uskunalar yig‘indisi (ular o‘rnatilgan inshootlar va binolar bilan birga);
elektr energiyasini hisobga olishni nazorat qilish asbobini ulash sxemasini tekshirish (tekshirish) — Byuro va (yoki) hududiy elektr tarmoqlari korxonasining xodimi tomonidan iste’molchining instrumental usul bilan elektr energiyasi iste’molini hisobga olishni nazorat qilish asbobi va o‘lchov transformatorlarining ulanish sxemasi to‘g‘riligini tekshirish hamda bir vaqtning o‘zida belgilangan namunadagi dalolatnoma rasmiylashtirilib, keyinchalik uni axborot dasturiy kompleksining tegishli reyestriga kiritish;
ko‘rsatkichlarni nazorat tartibida tekshirish (aylanib chiqish) — Byuroning vakolatli shaxsi tomonidan elektr energiyasini hisobga olishni hisob-kitob qilish asboblaridan elektr energiyasining haqiqiy sarfi ko‘rsatkichlarini olish va elektr energiyasini hisobga olish asboblari, o‘lchov transformatorlari, ularning ulash sxemalari va o‘rnatilgan plombalarning butligini ko‘zdan kechirish;
reaktiv energiyaning iqtisodiy qiymati — reaktiv energiyaning eng maqbul qiymati bo‘lib, uning oshib ketishi elektr energiya sifatining yomonlashuviga va elektr ta’minoti korxonasi tarmoqlarida energiya yo‘qotish ortishiga olib keladi.
Keyingi tahrirga qarang.
4. Iste’mol qilingan elektr energiyasini hisobga olish uchun “O‘zstandart” agentligi yoki O‘zbekiston Respublikasining o‘lchov vositasi turini tasdiqlash to‘g‘risidagi sertifikatiga ega bo‘lgan hududiy bo‘linmalar tomonidan ro‘yxatdan o‘tkazilgan Elektr energiyasini hisobga olish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimiga (EHNAT) mos keladigan hisobga olish asboblari qo‘llaniladi.
Byuro iste’molchilar bilan birgalikda iste’mol qilgan elektr energiyasining amaldagi miqdorini aniqlash uchun ulardagi elektr energiyasini hisobga olish asboblarining (maishiy iste’molchilardan tashqari) ko‘rsatkichlarini har oyda yozib olishi va zarur bo‘lganda elektr energiyasini hisobga olish asboblarini ulash sxemasini tekshirib ko‘rishi kerak. Iste’molchi tomonidan elektr energiyasi sarfi to‘g‘risida hududiy elektr tarmoqlari korxonasi va Byuroga belgilangan shakl bo‘yicha o‘z qo‘li bilan, faksimil, elektron yoki pochta aloqasi orqali taqdim etilgan hisobot ham iste’mol qilingan elektr energiyasining amaldagi hajmini aniqlash uchun asos bo‘lib xizmat qilishi mumkin.
Keyingi tahrirga qarang.
EHNATning joriy etilishi munosabati bilan iste’molchilarning hisobga olish asboblaridagi ko‘rsatkichlar avtomatlashtirilgan tizimning texnik parametrlariga muvofiq, biroq bir oyda kamida bir marta yoki iste’molchining buyurtmasi bo‘yicha yozib olinadi.
Hududiy elektr tarmoqlari korxonalari shaxsiy hisobraqam va hisobga olish asboblarining holati haqida batafsil ma’lumotlar doimiy asosda shakllantirilishini va idoralararo elektron hamkorlik qilish tizimiga real vaqt rejimida yuborilishini ta’minlaydi.
5. Iste’molchi o‘ziga tegishli elektr tarmoqlariga kuchlanishi 1000 V gacha bo‘lgan qo‘shimcha elektr qurilmalarini ruxsat etilgan quvvat miqdori darajasida ulashi mumkin (elektr energiyasini isitish va issiq suv ta’minoti uchun qo‘llashdan tashqari).
6. Elektr energiyasini ishlab chiqarish, uzatish, iste’mol qilish sohasidagi me’yorlar va qoidalarga rioya qilinishi yuzasidan davlat nazorati qonun hujjatlariga muvofiq “O‘zdavenergonazorat” inspeksiyasi tomonidan amalga oshiriladi.
Elektr tarmoqlariga yangidan ulanadigan uylar va xonadonlarda maishiy iste’molchilar tomonidan hududiy elektr tarmoqlari korxonasi bilan birgalikda elektr energiyasini hisobga olish asboblari o‘rnatiladigan joy va ularni o‘rnatish uchun zarur materiallar oldindan aniqlanadi. Bunda hisobga olish priborini montaj qilish uchun materiallar iste’molchi tomonidan sotib olinadi.
Hisobga olish pribori uy-joy yoki xonadon egasining buyurtmanomasiga binoan bir hafta muddatda, uning ishtirokida hududiy elektr tarmoqlari korxonasining vakili tomonidan o‘rnatiladi.
53. Hisobga olish iste’molchining aybi bilan buzilgan taqdirda (tok va kuchlanishni o‘lchash transformatorlarining ishdan chiqishi, shuningdek, ikkilamchi kommutatsiya, hisobga olish asboblarining shikastlanishi va ularning yo‘qolishi) hisobga olish nazorat qilish asboblarini va ularga tegishli asbob-uskunalarni almashtirish, ta’mirlash, davlat qiyosloviidan o‘tkazish va o‘rnatish iste’molchi tomonidan ular qiymati va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun haq to‘langan holda, hududiy elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan amalga oshiriladi.
54. Elektr energiyasini hisobga olish asboblari, o‘lchov transformatorlari, ikkilamchi zanjirlar, aloqa liniyalarining, shu jumladan ularga o‘rnatilgan plombalarning saqlanishi va butunligi uchun javobgarlik binosida ko‘rsatib o‘tilgan hisobga olish asboblari o‘rnatilgan tashkilotga yuklanadi.
Elektr energiyasini hisobga olish asboblari, o‘lchov transformatorlari, EHNAT ikkilamchi zanjirlari va aloqa liniyalarining saqlanishi va texnik holati uchun elektr qurilmasi egasi bo‘lgan tashkilot javob beradi.
55. Elektr energiyasini hisobga olish asboblarida:
mahkamlanadigan joyda kojuxlarga, hisobga olish asboblari bilan birga foydalaniladigan o‘lchov transformatorlarida esa — alohida ajratilgan joylarda “O‘zstandart” agentligining yoki uning hududiy bo‘linmasining belgilangan namunadagi plombasi bo‘lishi kerak;
elektr energiyasini hisobga olish priborining klemmniki qopqoqlarida, tok transformatorlarning klemmniklarida, xotira blokida va sinov bloklarinining hisobga olish asboblarini dasturlashdan foydalanish tugmasida (bo‘lmasida), o‘tuvchi klemmniklarda, kuchlanish transformatorlari ajratgichlari yuritmalari va himoya avtomatlarida — hududiy elektr tarmoqlari korxonasining va Byuroning belgilangan namunadagi plombalari bo‘lishi kerak.
Elektr energiyasini hisobga olish asboblari va o‘lchov transformatorlarini birlamchi qiyoslovdan ishlab chiqaruvchi zavodda belgilangan tartibda o‘tkaziladi.
Agar, elektr energiyasini hisobga olish priborini ishlab chiqarish kunidan boshlab, to uni o‘rnatishgacha uch fazali asbob uchun 12 oydan ko‘p muddat va bir fazali asbob uchun 2 yildan ko‘p muddat o‘tgan bo‘lsa, unda hisobga olish pribori o‘rnatilishidan oldin egasining hisobidan davlat qiyoslovidan o‘tkaziladi.