Махсус таълим вазирлиги

 
 6010 
– 
«Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга тўланадиган 
счѐтлар» счѐти 
Д-т
К-т 
1) Мол етказиб берувчиларга 
бўлган қарз узилган 15000 
Корхона мол етказиб 
берувчиларга қарзининг 
бошланғич қолдиғи 40000 
3) Мол етказиб берувчиларга 
бўлган қарз узилган 35000 
2) Мол етказиб берувчиларга 
ҳисобланган 20000 
Узилган - ҳаммаси (айланма)
50000 
ҳисобланган ҳаммаси(айланма) 
20000 
Корхонанинг мол етказиб 
берувчиларга қарзининг охирги 
қолдиғи 10000 
Бошланғич қолдиқ ва муомалалар ѐзилгандан кейин, дебет ва 
кредит бўйича айланмалар якунини ҳисоблаб чиқамиз ва янги қолдиқ 
(сальдо)ни топамиз. У қуйидагича бўлади: 
(40000+20000-50000=10000). «Мол етказиб берувчилар ва пудрат-
чиларга тўланадиган счѐтлар» счѐтига муомалалар ѐзилганидан кейин 
қуйидаги кўринишга эга бўлади: 

---

42 
Бу счѐтнинг охирги қолдиғи фақат кредитли бўлиши мумкин, 
чунки корхона мол етказиб берувчиларга бўлган қарзини узишда 
мавжуд мажбуриятдан ортиқ суммани тўламайди. 
Счѐтларнинг қолдиқлари, ҳисобга олинадиган объектларнинг 
кўпайиши ва камайишига қараб, уларнинг ҳар хил томонларига 
ѐзилади. Счѐтларнинг бундай тузилиши тасодифий эмас. Ўзининг 
табиатига кўра хўжалик маблағларини турлари бўйича ажратиш 
уларнинг манбалари бўйича гуруҳлашга қарама–қаршидир. 
Хўжалик маблағларининг турларини акс эттирувчи счѐтларда 
ҳисобга олинадиган объектлар қолдиқларини ва кўпайиши дебетига, 
камайиши эса кредитига ѐзилади. Маблағлар манбаларини ҳисобга 
олиш учун хизмат қиладиган счѐтларда қолдиқлар ва кўпайишлар 
кредитда, камайишлар эса - дебетда кўрсатилади. 
Маблағлар турини ѐки уларнинг манбаларини ҳисобга олишга 
қараб, счѐтлар актив ва пассивга бўлинади. 
Маблағлар турларини ҳисобга олувчи счѐтлар