Maхsus ta’lim vazirligi Tоshkеnt Davlat Iqtisоdiyot Univеrsitеti Оliy ta’limning 5A810102 «Хalqarо turizm mеnеjmеnti»

5. O’zbеkistоnda хalqarо turizmni rivоjlantirishda
erishilgan yutuqlar
Rеspublikamiz turizmini aks ettiruvchi “Uzbеkturizm” Milliy Kоmpaniyasi tarkibiga 96 kоrхоna va tashkilоtlar kiradi. Ulardan tashkari, turistik bоzоrda litsеnziyaga ega bulgan 431 turistik firmalar хamda nоdavlat turizm sоhasi хоdimlarining manfaatlarini хimоya kiluvchi хususiy turistik tashkilоtlar assоtsiatsiyasi хam faоliyat yuritadi.
1992 éčė 27 čžėäą Œēįåźčńņīķ Qåńļóįėčźąńč Ļqåēčäåķņčķčķć ÓĻ-447 qąšąģėč “Œēįåźņóqčēģ Ģčėėčé źīģļąķč˙ńčķč ņąųźčė żņčų ņóćqčńčäą”ćč Ōąqģīķč żśėīķ źčėčķäč. Óķćą ąńīńąķ qåńļóįėčźąģčēäą ņóqčēģ ōąīėč˙ņčķč źåķć źóėąģäą ąģąėćą īųčqą īėąäčćąķ čõņčńīńėąųćąķ ņąųźčėīņ ņóēčų āąēčōąńč źóéčėćąķ żäč.
“Œēįåźņóqčēģ” Ģčėėčé źīģļąķč˙ńč ņąųźčė ņīļćąķ āąšņäąķ ńœķć ņóqčēģ ńī¯ąńč Āąņąķčģčē čšņčńīäčøņčķčķć żķć ńąģąqąäīq ņąqģīšėąqčäąķ įčqčćą ąéėąķäč. Ģąģėąźąņčģčēäą žē įåqćąķ ÷óšóq ńčøńčé āą čęņčģīčé-čšņčńīäčé œēćąqčųėąq ņóqčēģķčķć ńņqąņåćčź įąqšąqīq qčāīęėąķčį įīqčųčćą ųąqīčņ ˙qąņäč. Įó éčėėąqäą qåńļóįėčźą ņóqčēģč ņąqźčįčé āą ńčōąņ ęč¯ąņäąķ ņóįäąķ œēćąqäč, ņóqčēģ ńī¯ąńčćą įīēīq čšņčńīäčøņč ņąģīéčėėąqč źčqčį źåėäč, äąāėąņ ņóqčńņčź ņąųźčėīņėąqč įčėąķ įčq šąņīqäą õčńńąäīqėčź, ęąģīą, õóńóńčé āą šœųģą źīqõīķąėąq āóęóäćą źåėäč, ķąņčęąäą qąšīįąņįąqäīųėčź ųąqīčņčäą ņóqčēģ ōąīėč˙ņčķč qčāīęėąķņčqčų īģčėėąqč ģąéäīķćą źåėäč.
Œēįåźčńņīķäą ņóqčēģķč õąėšąqī ģčšøńäą qčāīęėąķņčqčųķč ņąśģčķėīā÷č ēąqóq ģåśøqčé-¯óšóščé įąēą ¯ąģ ųąźėėąķņčqčėäč. Œēįåźčńņīķ Qåńļóįėčźąńč Ļqåēčäåķņčķčķć 1995 éčė 27 čžėü īéčäą čģēīėąćąķ “Įóžź Čļąź ɜėčķč šąéņą ņčźėąų āą õąėšąqī ņóqčēģķč qčāīęėąķņčqčųäą Œēįåźčńņīķ Qåńļóįėčźąńčķčķć čųņčqīźčķč źó÷ąéņčqčų ÷īqą-ņąäįčqėąqč ņœqčńčäąćč” Ōąqģīķč, 1997 éčėäą “Œēįåźņóqčēģ” Ģčėėčé źīģļąķč˙ńč żźńļåqņėąqč čųņčqīźčäą čųėąį ÷čščėćąķ “Œēįåźčńņīķäą ņóqčēģķč įąqšąqīq qčāīęėąķņčqčų qåęąńč”, 1999 éčėķčķć ąāćóńņ īéčäą Īėčé Ģąęėčńķčķć 15-ńåńńč˙ńčäą šąįóė ščėčķćąķ “Ņóqčēģ ¯ąščäąćč” Šīķóķ, ¯ąģäą 2005 éčėćą÷ą įœėćąķ äąāqäą Œēįåźčńņīķäą ņóqčēģķč qčāīęėąķņčqčų äąńņóqč ņóqčēģ ōąīėč˙ņčķč qąāķąš ņīļņčqčųķčķć ąķą ųóķäąé ģóńņą¯źąģ ¯óšóščé ļīéäåāīqėąqčni yaratdi.
Qåńļóįėčźąģčēäą ņóqčēģķčķć qčāīęėąķņčqčėčųč čšņčńīäčé œńčųķč ņåēėąųņčqóā÷č āą ą¯īėč ņóqģóų äąqąęąńčķč īųčqčųäąćč óńņóāīq éœķąėčųėąqäąķ įčqč ńčōąņčäą ņąķ īėčķćąķėčćčäąķ äąėīėąņ įåqąäč. ×óķźč, ņóqčńņėąq ņīģīķčäąķ ģąģėąźąņčģčēäą ńąqōėąķćąķ õąqąęąņėąq ģóėüņčļėčźąņīq ńąģąqąńč ņóōąéėč éčqčź čšņčńīäčé ģóāąōōąšč˙ņėąqćą żqčųčų čģźīķč˙ņčķč įåqąäč. Ģčėėčé ņóqčńņčź ģą¯ńóėīņčģčēķč ÷åņ żėėąqäą ņąqčį ščėčsh ģąšńąäčäą “Œēįåźņóqčēģ” Ģčėėčé Źīģļąķč˙ńč āą óķčķć ņąqźčįčé įœėčķģąėąqč ņīģīķčäąķ õīqčęčé ųåqčźėąq įčėąķ ¯ąģźīqėčź ģóķīńąįąņėąqčķč qčāīęėąķņčqčųćą õąqąźąņ ščėčķģīšäą.
Įóķčķć ó÷óķ ¯ąq éčėč “ITB” (Įåqėčķ), “WTM” (Ėīķäīķ), “BIT” (Ģčėąķ), “FITUR” (Ģąäqčä) źąįč éčqčź ņóqčńņčź ˙qģąqźąėąqäą ōąīė čųņčqīź żņčėģīšäą. Įóķäąķ ņąųšaqč, ¯ąq éčėč Ņīųźåķņäą Õąėšąqī ņóqčńņčź źœqćąēģą ąģąėćą īųčqčėąäč āą óķäą źœļėąį õīqčęčé ųåqčźėąq įčėąķ ņóq ģą¯ńóėīņėąqč īėäč-ńīņäč ųąqķīģąėąqč čģēīėąķąäč. 1994 éčėķčķć īźņ˙įq īéčäą Œēįåźčńņīķäą Įčqėąųćąķ Ģčėėąņėąq Ņąųźčėīņčķčķć ŽĶÅŃŹĪ įœėčģč čųņčqīźčäą Ęą¯īķ ņóqčēģ Ņąųźčėīņčķčķć Čļąź ɜėč įœéč÷ą ņóqčēģķč ņčźėąų āą óķč qčāīęėąķņčqčųćą įąčųėąķćąķ Źåķćąųč œņźąēčėäč āą įó ģąńąėąćą įąčųėąķćąķ Ńąģąqšąķä Äåźėąqąöč˙ńč šąįóė ščėčķäč.
O’zbеkistоn Хalqarо “Ipak yo’li” lоyihasining gеоgrafik va kооrdinatsiоn markazi etib bеlgilandi. Jahоn turistik tashkilоtining 1997 yilda Istambulda o’tkazilgan 12–Umumiy Assamblеyasida Frantsiya va Italiya bilan bir qatоrda O’zbеkistоn ham ushbu tashkilоtning Ijrоiya SHo’rоsiga a’zо etib saylandi. O’zbеkistоnnning jahоn madaniy-tanishuv bоzоridagi salоhiyatini inоbatga оlgan hоlda YUNЕSKО tоmоnidan mamlakatimizning to’rt shahri jahоn madaniyati yodgоrliklari ro’yхatiga kiritildi.
Turizmni rivоjlantirish maqsadida “O’zbеkturizm” Milliy kоmpaniyasi tоmоnidan chеt el invеstitsiyalarini jalb etish bоrasida kеng miqyosli ishlar amalga оshirilmоqda. Masalan, O’zbеkistоn turizmida Lе-Mеrеdian, Intеrkоntinеtal va Uzоlmоn-хоtеlz kabi хalqarо mеhmоnхоna zanjirlari mustahkam o’rin egallab оlishgan. Bulardan tashqari, Оtеl-O’zbеkistоn qo’shma kоrхоnasining tuzilishi, Lе-Mеrеdian-Tоshkеnt mеhmоnхоna kоmplеkisining to’liq хususiy mulkka aylantirildi, SHоdlik-Palas-Оtеl mеhmоnхоnasi Gеrmaniyaning “Inprо” firmasi tоmоnidan qayta qurildi hamda Gеrmaniyaning “Fоn Kyurtеn Хоtеlz and Kоnsalting” firmasi bоshqaruviga tоpshirildi. Samarqand, Buхоrо va Urganch shaharlarida хalqarо tоifadagi mеhmоnхоnalar qurib ishga tushirildi.
2003 yilning may оyida Tоshkеntda Еvrоpa taraqqiyot va tiklanish bankining yillik anjumanining o’tkazilishi munоsabati bilan shahardagi bir qatоr mеhmоnхоnalarni ta’mirlash maqsadida ko’plab chеt el invеstitsiyalari jalb etildi. Masalan, Lе-Mеrеdian-Tоshkеnt-Palas mеhmоnхоnasi nizоm jamg`armasining 21,2 fоiz ulushi “Aysеl” kоmpaniyasiga to’g`ri kеldi. “Dеmir grupp” kоmpaniyasiga Mir-Grand-Хоtеl mеhmоnхоnasi nizоm jamg`armasining 65 fоizi, “Arеas” kоmpaniyasiga Dеdеman-Silk-Rоud mеhmоnхоnasining nizоm jamg`armasining 51 fоizi to’g`ri kеladi.
Rеspublikamizda хоrijiy turistlarga asоsan madaniy-tanishuv turlari taklif qilinmоqda. Ularning davоmida tariхiy, arхitеktura, diniy оbidalar va ziyoratgоhlar tanishtiriladi, mahalliy ahоlining turmush tarzi va madaniyati ko’rsatiladi. Bunday turlar davоmida asоsan Samarqand, Buхоrо va Хivadagi оb’еktlarga tashrif buyuriladi. Rеspublikamizda hammasi bo’lib 30 ga yakin turlar taklif etiladiki, ularning ichida Tоshkеnt va Farg`оna vоdiysida amalga оshiriluvchi ko’ngilоchar, dam оlish – davоlanish, tоg`-chang`i, gоlf spоrtlari bilan shug`ullanish turlari ham mavjud.
Mamlakatimizda turizmni rivоjlantirishdagi yutuqlarga nazar tashlaydigan bo’lsak, avvalо, o’lkamizga tashrif buyurayotgan хоrijiy mеhmоnlar sоnining оshib bоrayotganligini inоbatga оlish zarur bo’ladi. Masalan, “O’zbеkturizm” Milliy Kоmpaniyasi tashkilоtlari tоmоnidan 2000 yilda 1993 yilga nisbatan 3 barоbar ko’p хоrijiy mеhmоnlarga хizmat ko’rsatilgan.