Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

4.3.
 
Tolaning uzilish kuchi va chiziqli zichligini aniqlash
 
Tola ishlanish davrida va tayyor mahsulot sifatida foydalanish davrida 
qiymati va yo„nalishi o„zgaruvchan kuchlar ta‟sirida va ko„pincha 
uzunasiga cho„zuvchi kuchlar ta‟sirida bo„ladi. Bu kuchlar qiymati 
tolaning uzilish paytida o„lchanganidan u uzilish kuchi deb ataladi va 
tolaning asosiy mexanikaviy xususiyati hisoblanadi.
Tolaning uzilish kuchi qisqichlar orasi 3 mm li DSH-3M rusumli 
takomillashtirilgan dinomametrda aniqlanadi. Xalqaro birliklar
88 

---

sistemasi bo„yicha tolaning ingichkaligini tavsiflash uchun tekslarda 
ifodalanadigan chiziqli chizliq tushunchasi kiritilgan. Tekslar soni 1 km 
uzunlikdagi tolaning og„irligi necha gramm ekanligini ko„rsatadi:
T
=
L
“
I
=
100 -
m
L
teks (g/km),
bunda: m — tola massasi;
Li va L — tolalar uzunligi, tegishlicha km va m.
Teks sistemasidan nomer sistemasiga o„tish uchun quyidagicha formuladan 
foydalaniladi:
N
T
= 1000/T,
bunda: