Magnit maydon bajargan ishi

Magnit maydon tok bilan chambarchas bog’liq . Unda magnit maydon tokning paydo bo’lishi , o’zgarishi va yoqolishi bilan mos ravishda paydo bo’ladi, o’zgaradi yo’qoladi. Demak, tok energiyasining bir qismi hamma vaqt magnit maydon hosil qilishga sarf qiliadi. Shuning uchun hosul bo’lgan magnit maydon tokning bu maydonni hosil qilish uchun sarflangan ishga teng energiyaga ega bo’lishi kerak. Elektromagnit induksiya hodisasining , jumladan , o’zinduksiya hodisasining fizik mohiyati magnit maydonning energiyasi mavjud ekanligi bilan tushuntiriladi.

Konturga ulangan tok o’zining maksimal qiymatiga ( Om qonuni bilan aniqlanadigan) darhol erishmay, balki biror kichik vaqt oralig’ida o’sib yetadi. Chunki tok energiyasining bir qismi bu vaqtda magnit maydon hosil qilishga sarf qilinadi. Ulangan tokning bunday “tormozlanishi” konturda o’z induksiya teskari tokning paydo bo’lishiga teng kuchlidir. Tok maksimal qiymatga yetgach , o’zgarmas bo’lib qoladi. Bunda uning magnit maydoni ham o’zgarmas bo’ladi. Tok uzilganda esa uning magnit maydoni asta- sekin yoqoladi. Biroq energiyaning saqlanish qonuniga ko’ra , magnit maydonning energiyasi yo’q bo’la olmaydi.

Konturga ulangan tok o’zining maksimal qiymatiga ( Om qonuni bilan aniqlanadigan) darhol erishmay, balki biror kichik vaqt oralig’ida o’sib yetadi. Chunki tok energiyasining bir qismi bu vaqtda magnit maydon hosil qilishga sarf qilinadi. Ulangan tokning bunday “tormozlanishi” konturda o’z induksiya teskari tokning paydo bo’lishiga teng kuchlidir. Tok maksimal qiymatga yetgach , o’zgarmas bo’lib qoladi. Bunda uning magnit maydoni ham o’zgarmas bo’ladi. Tok uzilganda esa uning magnit maydoni asta- sekin yoqoladi. Biroq energiyaning saqlanish qonuniga ko’ra , magnit maydonning energiyasi yo’q bo’la olmaydi.

Bu energiya uzilayotgn tokni kuchaytiruvchi o’zinduksiya tokning energiyasiga aylanadi. Shunday , qilib elektromagnit induksiya hodisasi elekt toki energiyasi va magnit maydon energiyasining o’zaro almashinishiga asoslangan. O’zinduksiya hodisasi mexanikada inersiya hodisasiga o’xshaydi. Masalan, inersiya tufayli jism biror kuch ta’siri asosida ma’lum tezlikda birdan emas, balki asta sekin erishadi. Tormozlanuvchi kuch qancha katta bo’lmasin , jisimni barbir bir onda to’xtatib bo’lmaydi. Modomiki, o’z induksiya bilan inersiya o’xshash bo’lsa , mexanika