Magistrlik dissertatsiyasi annotatsiyasi Ishning dolzarbligi

1.2.3- chizma. Fulleren va nanotrubkalarni bug’ning kimyoviy cho’kmasidan olish usulining sxemasi (Odatda atsetilen (C₂ H₂) yoki metan (CH₄)ning azot bilan aralashmasi)

Nanotrubkalarning geometrik parametrlari jarayon kechishining sharoitlari (vaqt, temperatura, bosim, bufer gazi va boshqalar) va katalizator sirti bilan asosan aniqlanadi..

1.2.4-chizma. Bug’dan kimyoviy cho’kma olish natijasida olingan nanotrubkalarning mikroskop ostida ko’rinishi.

Oxirgi paytlarda bug’dan kimyoviy cho’kma olish usuli yordamida nanotrubkalar va fulleren olish intensiv rivojlanmoqda. Chunki bu usulda ko’p miqdordagi bir xil nanotrubkalarni shablon sirtida olish imkoniyati tug’iladi. Bu esa katta masshtabdagi fullerenlar va nanotrubkalar olish va ular asosida ko’plab nanomateriallar ishlab chiqarish imkoniyatiga yo’l ochib beradi.

Yuqorida aytib o’tilganlardan ma’lumki, fulleren va uglerodli nanotrubkalar olishning barcha usullarida oxirgi mahsulot bir qism qurum, amorf, grafit zarrachalari va katalizator ishlatilganda metall zarrachalardan iborat bo’ladi.

Olingan mahsulotning sofligini oshirish maqsadida tozalashning bir necha usuli ishlatiladi.

1. Mexanik.- filtrlash, ultratovush bilan ishlov berish, tsentrifugalash.

2. Kimyoviy- kimyoviy aktiv moddalarda yuvish, qizdirish va hokazo

Bugungi kunda fulleren va nanotrubkalarni makroskopik miqdorlarda ixtiyoriy tarkibida uglerod bo’lgan gazdan olish mumkin (masalan, oddiy tabiiy gaz). Olimlar yanada iqtisodiy jihatning arzonroq usulni ishlab chiqarish ustida ishlamoqda-ki, bu usul yordamida olingan nanotrubkalar va fullerenlar qo’shimcha aralashma moddalarning miqdori kamroq bo’lsin.

Aytish lozimki, nanostrukturalarni olish usuli asosiy rol o’ynaydi. U faqatgina nanostrukturalar xususiyatlarigagina emas, balki uning yashash vaqtiga, ya’ni zarracha o’zining ajoyib xususiyatlarini namoyish eta oladigan davriga ham ta’sir qiladi.

Bu davrning o’tishi bilan nanozarrachalar yoki zanglaydi, yoki mikrozarrachalarga aylanib kompakt moddalar xususiyatiga ega bo’ladi.