Magistratura bo‘limi qo‘l yozma huquqida udk:[504. 05+57,4…

«Raqamli O’zbekiston – 2030» dasturi asosida ishlar ekanmiz, 
tashqi iqtisodiy 
faoliyat tovarlar nomenklaturasi (TIF TN) soxasida xam katta ilmiy izlanishlarni 
olib borishimiz tabiiy. Shunday ekan bu mavzu o’z dolzarbligi bilan ahamiyatga 
egadir. 
Dunyoda ishlab chiqarilayotgan tovarlar uchun har bir davlatning milliy 
Tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasi (TIF TN)da tegishli kodlarni 
qo’llash orqali to’lanadigan boj miqdorini aniq belgilash va pirovard natijada tovar 
ishlab chiqarish faoliyatini liberallashtirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Bu 

---

5 
o’rinda, ayniqsa, yildan-yilga turli xildagi tabiiy birikmalar, mahsulotlar, xususan, 
dukkali o’simlik maxsulotlari etishtirish va qayta ishlash hajmining keskin oshib 
borayotganligi ular uchun tovar kodlarini takomillashtirish, yangi tovar kodlarini 
ishlab chiqish va sertifikatlashni talab etmoqda. Shunga ko’ra, dukkali 
o’simliklarni etishtirish, qayta ishlash faoliyatini kengaytirishda, uning tovar 
holatiga tegishli kod raqamlarini belgilash va kimyoviy tarkibi asosida sinflash 
muhim masalalardan biri hisoblanadi. 
Bugungi 
kunda 
bojxona 
ekspertiza 
labaratoriyalari 
faoliyatini 
takomillashtirishning asosiy mezoni sifatida tovarlarning qanday guruhlarga 
mansubligini ularning kimyoviy tarkibiga ko’ra aniqlash bo’lib, bunga alohida 
etibor berilmoqda. Shunga ko’ra biz 
Vigna sinensis
-loviya, 
Sicier oriyentinum
- 
no’xat, 
Phaselous aureus
-mosh va 
Arachis hypogaea
-yeryong’oq o’simliklari 
kimyoviy tarkibi bo’yicha klassifikatsiyalashni taklif etmoqdamiz. O’zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947 sonli “O’zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Xarakatlar strategiyasi to’g’risida”gi 
va 2018-yil 12-apreldagi PQ-3665 sonli “O’zbekkiston Respublikasi Davlat 
bojxona xizmati organlari faoliyatini tashkil etish to’g’risida”gi qarori va mazkur 
faoliyatga tegishli boshqa meyoriy xuquqiy xujjatlarda belgilangan vazifalarni 
amalga oshirishga mazkur tadqiqotimiz muayyan darajada xizmat qila oladi. 
Insoniyat turmush tarzining yaxshilanishi va farovonligi sanoatning rivojla-
nishi, ishlab chiqarish maxsulotlarining inson xayot faoliyatini yaxshilashga 
yo’naltirilganligi bilan bog’liq. Ishlab chiqarilayotgan maxsulotlar odamlar 
manfatlariga xizmat qilishi bilan birga, unga muayyan zarar keltirishi ham 
mumkin. Keltirilishi mumkin bo’lgan zararlar turlicha bo’lishi bilan birga, ularning 
salbiy ta’siri ham turlicha va ta’sirining ko’lami ham xar xil bo’ladi. Har qanday 
vaziyatda ham inson manfatlari va xavfsizligi birinchi darajali vazifalardan 
hisoblanadi. Bularning barchasi ilm-fan natijalarining salmog’i, to’g’ri qaror qabul 
qilinishi va qo’llanilishi bilan bog’liq. Ma’lumki, tadqiqotlarning maqsadli yo’lga 
qo’yilishi va aniqligi, yuqori zamonaviy usullardan samarali foydalanish ijobiy 
natijalarga olib keladi.

---

6 
Bu soxada xar bir fan o’z o’rniga va axamiyatiga ega. Shu jumladan tabiiy 
fanlar ham nazariy va amaliy jixatdan alohida ahamiyat kasb etadi. Juda ko’plab 
kimyo va biologiya fanlari tadqiqotlarining natijalari ishlab chiqarishga joriy 
qilingan, xar bir xonadonda turli maishiy kimyoviy va biokimyoviy mahsulotlarni 
uchratishimiz mumkin. Ular inson hayotini yaxshilash, go’zallash-tirish va himoya 
qilishga xizmat qilmoqda. 
Xar qanday 
fanning 
rivojlanish istiqboli 
mutaxasislarning yuqori malakada bo’lishi bilan birga, tadqiqot labara-
toriyalarining zamonaviy uskunalar bilan ta’minlanish darajasiga ham bog’liq.
Dunyo bo’ylab hukm surayotgan ekologik muammolar – suv, havo, 
tuproqning turli konserogen moddalar bilan ifloslanishi etishtirilayotgan qishloq 
xo’jalik mahsulotlari sifatiga ham ta’sir qilmoqda. Suv va tuproqda og’ir metallar 
miqdorining ko’payishi, ayni shu sharoitda yetishtirilgan qishloq xo’jalik 
mahsulotlari tarkibida ularning miqdori meyoriy darajadan ortib ketishiga sabab 
bo’lishi mumkin. 
Shuning uchun yetishtirilayotgan qishloq xo’jalik 
maxsulotlarining kimyoviy tarkibini nazorat qilish ichki va tashqi bozorni sifatli 
tovarlar bilan taminlash imkonini beradi. Keltirilgan mulohazalarimiz mavzuning 
dolzarbligini va o’rganilishi zarurligini tasdiqlaydi.