Maciyaliq texnologiyalari universiteti

O’ZBEKISTAN RESPUBLIKASI INFORMACIYALIQ

TEXNALOGIYALARI HA’M KOMMUNIKACIYALARIN RAWAJLANDIRIW MINISTRLIGI MUHAMMED

AL-XOREZMIY ATINDAG’I TASHKENT INFOR-

MACIYALIQ TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

NO’KIS FILIALI

KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI

“Operatsion sistemalar” páninen

REFERAT

Tema: Operatcion sistemalarda resurs túsinigi,resurslar klassifikacialaw

Orınladı: D.Bekpergenov

Qabılladı: A.Joldasbaeva

Joba :

1. 
   Operatsion sistemalar haqqında túsinik
   
2. 
   Operatsion sistemalar resurslardı basqarıw túrleri
   
3. 
   Operatsion sistemalarlar tiykarǵı funktsiyaları
   

1.1 Operatsion sistema túsinigi

Kóplegen kompyuterlerden mashina tilleri dárejesinde paydalanıw talay quramalı bolıp tabıladı, ásirese bul kirgiziw-shıǵarıw máselelerine tiyisli bolıp tabıladı. Mısalı, jumsaq disktan maǵlıwmatlar blokın o'hishni shólkemlestiriw ushın programmistke 16 túrli komandalardan paydalanıwına to'hri keledi, olardıń hár biri 13 parametrdi anıqlawdı talap etedi, yaǵnıy mısalı : disktan blok tártip nomeri, joldaǵı sektor tártip nomeri hám t.b. lar. disk menen atqarılatuǵın ámel tamamlanishi menen, kontroller, analiz etiliwi kerek bolǵanxatolik bar ekenligin hám tiplerin kórsetiwshi 23 hiymatni qaytaradı. Kirgiziw hám shıǵarıw máselelerin programmalastırıwdı real xahihiy máselelerine chuhur itibar bermegen halda da, programmistler arasında bul ámellerdi programmalastırıw menen shuhullanishni qalelovchilar tapilishi dargumon bolıp tabıladı. Disk menen islewde programmist-paydalanıwshına, disktı hár biri óz nomiga iye bolǵan fayllar kompleksinen ibarat dep oyda sawlelendiriw jetkilikli bolıp tabıladı. Fayl menen islew, onı ashıw, o'hish hám jazıw ámellerin orınlaw hám fayldı jabıwdan ibarat esaplanadi. M-n, bunda, chastotalı modulyatsiyanı jetiliskenashtirish yamasa o'hiydigan mexanizm “golovka” lari jaǵdayı, jayın ózgeris penensıyaqlı sorawlar paydalanıwshınibezovta etiwi kerek emes. Programmistten apparatlar (apparatura) mánisin hámmesin yashirib, oǵan kórsetilgen fayllardı qolay hám ápiwayı o'hish, yamasa jazıw, kóriwdi imkaniyatın beretuǵın programma - bul álbette OT bolıp tabıladı. Tap sol sıyaqlı, OT programmistlerdi disk jıynamasi apparaturasidan ajıratıp, oǵan ápiwayı fayl interfeysin usınıs etedi, jáne bul halda OT úzilislerdi qayta islew, taymerni hám operativ yadtı basqarıw hám ádewir sol sıyaqlı tómen dárejedegi máseleler menen baylanıslı yohimsiz ámellerdi óz moynına aladı. hár bir halda, paydalanıwshı, real apparatura menen jumıs penenkóriw ornına baylanısıw ushın qolay hám ápiwayı bolıp tabıladı. Bul kózqarastan, OT paydalanıwshına málim keńeytirilgen yamasa virtual mashinanı usınıs etediki, onı programmalastırıw da ańsat hám ol menen islew ápiwayı bolıp tabıladı, álbette bul Real mashina takshil etetuǵın apparatura menen tikkeley islew qolay hám jeńildir.

Operatsion sistemalar resursların basqarıwshı retinde.

Operatsion sistemalar, eń dáslep paydalanıwshına qolay interfeys jaratıwshı bolıp tabıladı degen ideya álbette, máseleni joqarıdan tómenge qaray názer salıwǵa sáykes keledi.

Basqa kózqaras, yaǵnıy tómenden joqarıǵa qaray názer taslaw, bul Operatsion sistemalar ǵa quramalı sistemanıń hámme bólimlerin basqarıwshı mexanizm názer salıw bolıp tabıladı.

Zamanagóy esaplaw sistemaları, protsessorlar, yad, taymerlar, disklar, jamharmalar, Tarmaq kommunikatsiyaqurilmalari, printerler hám basqa apparatlardan ibarat esaplanadi. Ekinshi jantasıwǵa uyqas penentúrde Operatsion sistemalardıń funktsiyası, protsessorlar, yaǵnıy resursların rahobatdosh processler arasında bólistiriwden ibarat esaplanadi. Operatsion sistemalar esaplaw mashina resurslarini jamisini sonday basqarıw kerek, onı islewi maksimal nátiyjelililikti támiyinlewi zárúr bolıp tabıladı. Nátiyjelililik kórsetkishi, m-n, sistema ótkezgishlik hobiliyati yamasa reaktivligi bshlishi múmkin.