|
AutoCADda sichqon va klaviaturadan foydalanishda qo’llaniladigan tushunchalar:
Sichqoncha elementlari va ularning vazifasi
|
|
sichqoncha chap
tugmasi
|
sichqoncha o’ng tugmasi
|
sichqoncha g’ildiragi
|
bosish/щелкнуть
|
ob’ektko’rsatadi, buyruqamalinifaollyadi, dinamikramkaorqalibelgilydi
|
uskuna panellari ro’yxatini vakontekst menyularni tushiradi,
amalni tasdiqlydi
|
—
|
2 marta bosish/дважды щелкнуть
|
tezkor hususyat oynasini chaqiradi
|
—
|
Ishchi maydonda grafik ob’ekt yoki listni ekranga keltiradi
|
bosibturibsurish/щелкнуть и протянуть
|
belgilangan grafik ob’ektlarni qayta tahrirlaydi
|
belgilangan grafik ob’ektni suradi, bloklaydi, nushalaydi
|
Ekrandagi grafik ob’ektlarni yoki listni surish
|
aylantirish/врашать
|
—
|
—
|
Ekrandagi list yoki fazo masshtabini o’zgartiradi
|
Klaviaturaning asosiy tugmalar vazifasi
|
Esc
|
Tanlangan buyruqni bekor qiladi
|
Tab
|
Ochilgan muloqot oynasida kursor harakatini boshqaradi
|
CapsLk
|
Matn yozishda harflarni bosh yoki yozma shaklini belgilaydi
|
Enter
|
Amallarni, kiritilgan raqamlarni tasdiqlaydi
|
Backspace
|
Matn yozishda kursorni boshqaradi
|
Space-probel
|
Amallarni, kiritilgan raqamlarni tasdiqlaydi
|
Delet
|
Belgilangan grafik ob’ektlarni o’chiradi
|
F1
|
Dasturning ma’lumot vazifasi. Yordamchi ma’lumotlar bazasi
|
F3
|
Grafik maydonda orthogonal chizish holatni ta’minlaydi
|
F8
|
Grafik maydonda orthogonal chizish holatni ta’minlaydi
|
Laboratoriya mashg’uloti 1: AutoCADda sichqon va klaviaturaning funksiyalarini amalda individual bajarish va ko’nikma shakllantirish.
AutoCADning grafik interfeysi bilan ishlash; menyu vauskunalar panellari, buyruqlar qatori.
Ekranda 4ta fuksional maydonlarni ajratish mumkin (1-rasm):
1.Ishchigrafikmaydon/Рабочаяграфическаязона — chizma bajariladigan ekran sohasi. Sohaningpastkichaptomonidafoydalanuvchilar koordinatalar tizimining piktogrammasi joylashgan bo’lib,o’qlarningko’rsatgichlarimusbatyo’nalishida.
2. Tizim menyusi va uskunalar paneli /Системное меню и панели инструментов. Eng yuqorida joylashgan satrnomiosida – AutoCAD tiziminig menyular qatori o’rin olgan. Quyida uskunalar panelidan iborat ikkita qator joylashgan. Ishchi grafik maydonning chap tomonida “Chizish” - Draw (Рисование), o’ngtomonida “Tahrirlash” - Modify (Редактирование) suzuvchipanellarustunijoylangan. Uskunalarpaneliqo’zg’aluvchanbo’lib, ekrandagio’rninialmashtirishmumkin (2, 3- rasmlargaqarang).
3. Buyruqlarqatori / Командная строка. Ishchi grafik maydonning ostida buyruqlar qatori o’rin olgan. AutoCADda ixtiyoriy buyruq nomini buyruqlar qatoriga terib yuklash mumkin. Xatto buyruq uskunalar panelidagi piktogramma orqali yoki menyu punktidan yuklansa ham, buyruqlar qatorda interaktiv muloqot imkoniyati saqlanadi.
4. Holatlarqatori / Строка состояния. Holatlar qatorida ekran ko’rsatgichining ekrandagi harakatlanishini ifodalaydi va joriy holatining koordinatalri aksetadi (4-rasmgaqarang).
1-rasm.AutoCAD tizimining 4ta fuksional maydonlari.
|
2-rasm. «Черчение» - chizish paneli va undagi chizish buyruqlarining joylashuvi.
|
|
|
|
|
|
|
3-rasm. Funksional va mantiqiy buyruqlarning asosiy uskunalarpaneli.
|
|
4-rasm. Buyruqlar qatori, kursor koordinatalari, ekran holati va rejimlari qatorlari.
|
Laboratoriya mashg’uloti 2: suzuvchi uskunalar panelini ekrangachiqarish, o’chirish va o’rnini o’zgartirish ko’nikma shakllantirish.
|
AutoCAD tizimida ishchi muhit. Uni sozlash va saqlash tartibi
Dastur yuklangach, yаngi fayl yaratamiz.«Создать»- yaratish buyrug‘ini ishgatushiramiz, shablonlar oynasi ochiladi va uni tanlashda:
2 o‘lchamli ob’ektlar bilan ishlashda asadiso.dwt. shablonidan foydalanamiz
3 o‘lchamli modellashtirishda asadiso3d.dwt.shabloni qulaydir.
asadiso3d.dwt. shablonningasadiso.dwt.shablonidanasosiy farqlari:
1. vizuallashtirish stili –realistik
2. ko‘rinish kubi ishlab turadi
3. ko‘rinish – janubiy-sharq tomondan
4. “Сетка” rejimi faol turadi.
5. Qavat rangi 0- kulrang
6. Perspektiv proeksiya
Interfeysni sozlash to‘g‘risida eslatma: AutoCAD tizimida barcha sozlash ishlarini menyuning «Сервис»-«Настройка» bo‘limlari yordamida bajariladi. Bu yerda grafik sohaning rangi,bog‘lanish markerlari, nishoncha va ko‘rsatgich o‘lchami, avtosaqlash intervali, saqlash formati kabi b. parametrlar sozlanadi.
Ishchi muhit – bu uskunalar paneli, menyu, palitra, lentava oynalarning muayyankonfiguratsiyasi bo‘lib, AutoCAD da ishchi muhit (ishchi grafik maydonsidan farqlash kerak) – bu interfeysboshqaruvidan saqlangan foydalanuvchi vositalar to‘plami hozirgi kunga kelib ular:
AutoCAD 2D рисования и аннотация
Ikki o‘lchamli obyektlarni yaratish, ularni tahririlashga mo‘ljallanagan lenta.
AutoCAD 3D основная
Asosan uch o‘lchamli obyekt yaratish, tahrirlashga mo‘ljallanganlenta
AutoCAD 3D моделирование
2 va 3 o‘lchamdagi obyektlarni yaratish, tahririlashga mo‘ljallanaganlenta
AutoCAD Классический (ishchi stolida lenta aks etmaydi5-rasm):
5-rasm.AutoCAD Классический interfysi
Bir ishchi muhitdan boshqasiga o‘tish uchun ishchi stolining odatda pastkio‘ng burchagida joylashgan “Переключения рабочых пространств”-“ishchimuhitlarga o‘tish” tugmasidan foydalanamiz yoki keyingi yo‘li-“Сервис”menyusining - “Рабочие пространства” qatoridan o‘tish mumkin (6-rasm).
AutoCAD ning 2008 yil versiyasigacha bo’lgan avodidaishchimuhitini – keraklipanellarnitanlabekranhududida5-rasmdagidekqulay joylashtirishtavsiyaetiladi. Foydalanuvchi ekranga qo’shimcha uskunalar panelini ekrandagi ixtiyoriy piktogramma ustida sichqoncha o’ng tugmasini bosib chiqarish mumkin.
Hosil bo’lgan ish maydonini “Рабочие пространства…” oynasidan foydalanib quyidagicha saqlab qo’yadi(6 a, b, c-rasm).:
1-usul.Asosiy menyu qatoridan “Сервис” – “Рабочие пространства” – “Сохранить текущее как…” bo’limlarini tanlanadi.
6 a-rasm
2-usul.“Рабочие пространства” uskunalarpanelidan “Сохранить текущее как…” bo’limitanlanadi:
6 b-rasm
Ochilgan “Сохранить рабочее пространство” oynasidan “Имя” darchasiga nomiyoziladi va “Сохранить”tugmasi yordamida saqlab qo’yiladi:
6 c-rasm
Laboratoriya mashg’uloti 3:AutoCADda yangi ishchi muhitnt yaratish va uni saqlashni amalda bajarish va ko’nikma shakllantirish.
Chizish, chizmani saqlash va AutoCAD tizimi bilan ishlashni to’xtatish.
«Черчение» - chizishuskuna panelidagi chizish buyruqlarining mazmuni:
1. «Отрeзок» - kesma chizish buyrug`ining tugmasi;
2. «Прямая» - to`g`ri chiziq chizish buyrug`ining tugmasi;
3. «Полилиния» - ko`p chiziq chizish buyrug`ining tugmasi;
4. «Многоугольник» - ko`pburchak chizish buyrug`ining tugmasi;
5. «Прямоугольник» - To`rtburchak chizish buyrug`ining tugmasi;
6. «Дуга» - yoy chizish buyrug`ining tugmasi;
7. «Круг» - aylana chizish buyrug`ining tugmasi;
8. «Облако» - bulutsimon tasvir chizish buyrug`i;
9. «Сплайн» - egri chiziq chizish buyrug`ining tugmasi;
10. «Эллипс» - ellips chizish buyrug`ining tugmasi;
11. «Эллипсовая дуга» - ellipsimon yoy chizish buyrug`ining tugmasi;
12. «Блок» - blokni qo`yish buyrug`ining tugmasi;
13. «Создать блок» - blok yaratish buyrug`ining tugmasi;
14. «Точка» - nuqta qo`yish buyrug`ining tugmasi;
15. «Штриховка» - kesim va qirqim yuzalarini shtrixlash buyrug`i tugmasi;
16. «Градиент» - ob`ektlarni ranglash buyrug`ining tugmasi;
17. «Область» - 3D ob`ektida soha ochish buyrug`ining tugmasi;
18. «Таблица» - jadval qo`yish buyrug`ining tugmasi;
19. «Многострочный» - ko`p qatorli yozuvuvlar bajarish buyrug`i tugmasi.
Laboratoriya mashg’uloti 4: AutoCADda eng sodda grafik primitivlar chizishning ko’nikmasini hosil qilish.
AutoCAD tizimida fayllarni saqlashWindows tizimidagi kabidir.Buninguchun “Fayl” menyusidan “Сохранить как…”qatoridan muloqot oynasi ochiladi.
Odatdatizimyangiochilganfaylniilkbor“Мои документы” papkasigasaqlaydi.Oynaningtegishlidarchalaridanfaylnomi*vatipini*ko’rsatibqulayjoygasaqlash tavsiya etiladi.
AutoCAD tizimidan chiqish uchun quyidagi amallarning biridan foydalanish mumkin:
Ekranning yuqorigi o’ng tomonidagi Yopish - Close (Закрыть) tugmasigasichqon ko’rsatgichi bilan bosish;
Buyruqlar qatoridan Quit – so’zini terib Enter bilan tasdiqlash;
File>Exit (Файл>Выход) fayl menyusidan chiqish.
Agarchizmafaylidagibironbirma’lumotsaqlanmagan bo’lsa, AutoCAD tizimi uni saqlashni taklif qiladi.ButaklifgaHa-Yes (Да)debyokiYoq-No (Нет) deb oxirgi o’zgarishlarni saqlamay tizimdan chiqish mumkin. ShutaklifgaradtariqasidaBekor qilish-Cancel (Отмена) tugmasini tanlab yanachizmafayligaqaytishhammumkin.
O’zDSTtalablarigamoslashtirilganAutoCADishstolimuhitinisaqlashuchun:1. «Менью» satridagi «Файл» / «Сохранитькак» bandi tanlanadi.
2. Ekranga «Сохранениечертежа» - «Chizmani saqlash» oynasi chiqadi
9–rasm. Сохранениечертежа» - «Chizmani saqlash» oynasi
Oynadagi «Тип файла:» - «Faylturi:» menyusiorqali «Shablon cherteja AutoCAD (*.dwt) banditanlanadi.
4. Oynaning «Имя» - «Nomi» bo’limidan «acadiso» tanlanadi va «Сохранить» - «Saqlash» tugmasi bosiladi.
5. Ekranga ogohlantiruvchi «Сохранение чертежа» - «Chizmani saqlanishi» oynasi chiqadi va oynadagi «Да» tugmasi bosiladi.
6. So’ng ekranga «Описание шаблона» - «Shablon tavsifi» oynasi chiqadi. Unda «OK» tugmasi bosiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
