M uxtor xudo yq ulov jurnalistikaga

sezilarli
darajaga etdi.
135

---

Jurnalistikamiz 
axborotning 
globallashuv 
jarayonida 
nafaqat 
jurnalistlarga, balki ixtisoslashgan jurnalistlarga va ulaming xolis va 
haqqoniy axborotlariga ehtiyoj sezmoqda.
Demak, 
bugun 
ommaviy 
axborot 
vositalarining 
faoliyatini 
erkinlashtirishni davom qilish kerak. Bu mamlakatda axborot makoni 
yaratilayotganini ko‘rsatadi.
Jamiyatning axborotlanishi degan ibora shu mamlakatda demokratiya 
bormi yoki yo ‘qmi degan savolga ham javob bera oladi.
0 ‘zbekistonda erkin axborot muhiti vujudga kelayotganligini axborot 
texnologiyalarining o ‘rnini bilish, ular rivojiga iqtisodiy tomondan 
yondashish zaruratini keltirib chiqaradi.
Agar axborot sho‘ro davrida faqat targ‘ibot va tashviqot vositasi 
bo'lib iqtisodiy erkin boig am bois, u bu axborotdan o ‘z manfaati y o lid a
foydalangan, boshqacha aytganda OAV yagona mafkuraga xizmat qilgan. 
Ahvol o ‘zgardi. Endi axborot erkin faoliyat ko‘rsatishga o ld i. Bugun 
axborot so zining lug£aviy m a’nosi ham tubdan o ‘zgardi. Axborot tovarga 
aylandi. Endi u iqtisodiy qaramlikka duchor bo‘ldi. Shundan Prezidentimiz 
2005-yil 28-yanvardagi O zbekiston Oliy Majlisining qo‘shma majlisidagi 
m a’ruzasida:
avvalo ommaviy axborot vositalarining iqtisodiy erkinligini 
ta’minlash kerak. Bu ulaming mustaqil faoliyat yuritish va rivojlanishi 
uchun asosiy omil bo iish i lozim...” deb bejiz aytmaganlar. Demak nafaqat 
targMbol-tashviqot bilan shug' ullamb qolmay, endilikda jurnalistika iqtisod 
bilan ham shug‘ullanishga majbur. Xuddi shu jarayonda faoliyat yurita 
oladigan 
nashr 
demokratiyaga 
xolis 
xizmat 
qila 
oladi. 
Bugun 
jumalistlarimiz faoliyati uchun barcha lmkomyatlar mavjud. Deyarli 
barcha 
tahririyatlarimizda 
telefondan 
tortib 
uyali 
telefongacha, 
kompyuterdan tortib faks raqamli fotoapparatu, diktafonu lazerli printir, 
kseroks kabi texnik vositalargacha boi. K o‘pgina tahririyatlar intemetga 
ulangan. Huquqiy asoslar toialigicha jurnalistga xizmat qiladi. Faqat 
halo], barakali mehnat kerak.
Jurnalistlar shu vazifalarni to ‘la-to‘kis uddaladimi, demak u faoliyat 
yuntayotgan OAV xolis vositachi rolini bajara oladi. G coyaviy - siyosiy 
saviyasi baland, m a’naviy dunyosi boy jurnalistgina xolis va haqqoniy
136

---

\
axborot tarqata oladi va haqiqiy mafkura targ‘ibotchisiga aylanadi. U shu 
bftan bir qatorda o‘z nashrining iqtisodiy qaramlikdan chiqishiga zamin 
yaratadi.
Demokratik jamiyat qurar ekanmiz, demak shunga mos va xos 
jurndlistika kerak. Bu jumalistikaning asosiy vazifasi jamoatchilik fikriga 
ta’sir ko‘rsatadigan, xolis va haqqoniy axborot bera oladigan jurnalistika 
bo‘lishi kerak.
Bugungi jurnalistikamiz fikrga qarshi faqat fikr, jaholatga qarshi faqat 
ma’rifat bilan kurashishi kerak.
Bu mafkura kurashida jumalistlar har tomonlama bilimli, topqir 
bo‘lishi lozim. Shu o ‘rinda Prezidentimizning: “Siyosat haqida gapirganda
- siyosatchi, iqtisod haqida - iqtisodchi bo ‘lib fikr yuritishni, m a’naviyat 
va m a’rifat haqida m a’rifatchi, hayotiy - falsafa muammolar xususida 
faylasuf b o iib bahsga kirishishni mana shunday yuksak qobiliyat va 
mahoratga ega b o iish ni hayotning o ‘zi jurnalistlarimiz oldiga eng muhim 
vazifa qilib q o ‘ymoqda”, degan fikrlarini keltirish bugungi kun talabiga 
aylandi.
San’at haqida san’atni chuqur egallagan san’at jurnalistigina bahsga 
kirishishi, to‘g ‘rirog‘i shu haqda material yozishi talab qilinishi ham davr 
talabiga aylandi.
O czbekiston davlat san’at instituti yuqorida aytganimizdek, 1993- 
yildan boshlab san’atshunos jum alistlar tayyorlab kelmoqda.
Endi bunday ishlami davom ettirishning dolzarbligini esdan 
chiqarmaslik kerak. Jurnalistika ijodiy kasb b o ig ani bois unga e ’tibor 
hukumatimiz tomonidan katta. 
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 1999-yil 26-fevraldagi “Jurnalist kadrlar tayyorlash va 
qayta tayyorlash tizimini takomillashtirish to ‘g ‘risida” qabul qilgan qarori 
jum alistlar tayyorlayotgan o ‘quv yurtlari faoliyatida katta ijobiy 
o ‘zgarishlar yaratdi. Yangi zamonga mos keladigan o ‘quv rejalari tuzildi. 
Domlalar attestatsiya qilindi.
Test sinovlari bilan bir qatorda ijodiy imtihonlarga katta e’tibor berila 
boshlandi. Bu tadbirlar jurnalist kadrlar tayyorlashga ijobiy ta ’sir ko‘rsatdi.
Matbuotimiz rivojida Mustaqil bosma ommaviy axborot vositalari va 
axborot agentliklarini qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish jam oat fondining
137

---

faoliyati sezilarli darajada. Fond 2005-yilda Prezidentimiz farmoni bilan 
tashkil etildi. 
j
Shu o ‘tgan davr ichida fond “M as’uliyat va yuksak professional 
mahorat, xolislik va haqqoniylik, oshkoralik va ochiqlik, mustaqil fikr va 
erkin 
so‘z” 
shiori 
ostida 
0 ‘zbekistonda 
mustaqil, 
o ‘zini-o‘zi 
ta’minlaydigan, zamonaviy demokratik va standartlarga javob beradigan 
bosma ommaviy axborot vositalarining shakllanish jarayomni q o ilab - 
quvvatlab kelmoqda hamda ulaming moddiy-texnika bazasini va xodimlari 
salohiyatini mustahkamlashga o ‘z hissasini qo‘shib kelmoqda.
Jumladan, Fond bir nechta muhim y o ‘nalishlarni o ‘z faoliyatining 
asosi deb biladi. Xususan, jurnalistlarni tayyorlash va qayta tayyorlashga, 
jurnalist mahoratini oshirish, ularning tajriba almashuvi, bilim - iqtidorini 
boyitishga ko ‘maklashishdan lborat.
Fond у ana markazda va viloyatlardagi yetakchi gazetalar qoshida 
jurnalistik mahorat markazlari tashkil qildi. Ular ijobiy faoliyat 
yuritmoqda.
0 ‘zbekiston elektron ommaviy axborot vositalari milliy assotsiatsiyasi 
raisi, taniqli jurnalist Firdavs Abduholiqov ta ’kidlab “0 ‘zbekiston 
matbuoti” jurnalida 2007, 5-son, 9-bet) yozishicha: “Hozir qaysi gazeta 
yoki jum alni qoclga olsangiz, u markaziy nashr b o ‘ladimi yoki chekka 
tuman gazetasimi, Fond ramziga ko‘zingiz tushadi. Bu - Fond mana shu 
nashr hayotiga kirib kelgani ular bilan hamkorlik qilayotgani, birgalikda 
loyihalarni amalga oshirayotganidan dalolat beiadi” .
Shu o ‘rinda bir muhim masalaga ham e ’tibor qaratish lozim. B o‘lajak 
jurnalist talabalar uchun sof jurnalistika nazariyasiga oid o ‘zbek tilida 
adabiyotlarning kamligi soha rivojiga o ‘z ta ’sirini ko‘rsatmoqda.
Ushbu darslik o‘sha bo‘shliqni biroz bo‘lsada to ‘ldirishga xizmat qilar 
degan umiddamiz.