yetmasa, unga turli asboblar va kerakli narsalar bersinlar, toki o‘z yerini obod
qilib olsin». Ko‘rinib turganidek, fuqarodan bir narsani talab qilishdan oldin davlat
unga tegishli shart-sharoit yaratib bermog‘i lozimligi qonunlashtirilgan.
Xuddi shu tajribani bizning yurtboshimizning davlatimizni boshqarishda ham
kuzatishimiz mumkin. Masalan, qaysi bir sohaga oid Qaror yoki farmon chiqarilsa
birinchi navbatda u tashkilotni faoliyatini yaxshilash, undagi xodimlarning yaxshi
yashash va ishlashlari uchun shart-sharoitlarni yaratib berish masalasini birinchi
o‘ringa qo‘yilayotganligi sir emas. Masalan, arzon uy-joylarini qurish, madaniyat va
san’at sohasi xodimlarining oylik maoshlarini oshirish, yangi muassasalar qurish,
ishlash uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, qaysidir soliqlardan ozod qilish,
muassasalarning moddiy-texnik bazasini yaxshilash, qolaversa “Do‘stlik klub”larini
tashkil etilishi va boshqa shu kabi faoliyatni qo‘llab-quvvatlovchi tadbirlarni
aamalga oshirish borasida yurtboshimiz hech qanday mablag‘ni ayamayaptilar.
Yurtimizda amalga oshirilayotgan barcha islohotlarning mazmunida yurt
tinchligi, xalqimizning farovonligi yotishi hammamizga ma’lum. Bu borada
“yanada chuqurlashib borilib quyidagi huquqiy meyor yuzaga kelgan: «Kimki, biron
sahroni obod qilsa, yoki koriz qursa, yo biron bog‘ ko‘kartirsa, yoki biron-bir xarob
bo‘lib yotgan yerni obod qilsa, birinchi yili undan hech narsa olmasinlar, ikkinchi
yili raiyyat o‘z roziligi bilan berganini olsinlar, uchinchi yili esa (oliq-soliq) qonun-
qoidasiga muvofiq xiroj yig‘ilsin». Fuqarolar hayoti va faoliyatini adolatli, ularning
manfaatiga mos tarzda tashkil etishda bu bilan ham cheklanilmaganligini Amir
Temurning quyidagi farmonidan bilib olish mumkin: «Xirojni ekindan olingan
hosilga va yerning unumdorligiga» va boshqa shart-sharoitlarga qarab olsinlar.
Mazkur misollar o‘zbek davlatchiligi va qonunchiligining Amir Temur davridagi
mazmunini to‘la ravishda namoyon qila oladi, desak xato bo‘lmaydi. Qonunchilikda
birinchi o‘rinda fuqaro manfaati turgan. «Negaki, — deyiladi «Tuzuklar»da, —
raiyyat xonavayron qilinsa, (davlat) xazinasi kambag‘allashishiga olib keladi... (bu
esa o‘z o‘rnida) saltanatning kuchsizlanishiga olib boradi». Bu hamma zamonlar
uchun haq gap. Zero, iqtisodiy qudratga ega bo‘lmagan davlat doim zaif bo‘ladi.
Iqgisodiy qudratni esa xalq (raiyyat) yaratadi. Bunda adolatli qonun roli beqiyosdir.
Amir Temur dahosining qirralaridan biri ham uning mazkur abadiy haqiqatni anglay
bilganligi va amalda namoyon qila olganligi bilan o‘lchanadi”
15
.
Xalq manfaatlari bo‘yicha respublikamizda butun boshli Yil e’lon
qilinganligi, ya’ni “Xalq bilan muloqot va inson manfatlari” Yili davlat dasturida
belgilangan vazifalar ham aynan shu Amir Temurning fuqarolar manfaati, xalq
manfaatlariga xizmat qilish, ehtiyojlarini qondirishga qaratilganligi bilan
ahamiyatlidir.
Mazkur yilning “Faol tadbirkorlik va innovatsion g‘oya va texnologiyalarni
qo‘llab quvvatlash” yili Davlat dasturi ham xalq manfatlarini qondirishga qaratilgan
tushunchalarning mantiqiy davomi bo‘lib, xalqning ahvolini moddiy va ma’naviy
yaxshilashga qaratilganligi bilan ahamiyatlidir.
Xulosa qilib aytganda, boshqaruvda to‘g‘ri siyosat yuritish, xalq manfaatlari,
ehtiyojlarini hisobga olish, iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy ishlar uyg‘unligida faoliyat
yuritish, jamiyat taraqqiyotiga hissa qo‘shadigan jarayonlarni qo‘llab quvvatlash
kabi masalalarda rahbarning pozitsiyasi muhim rol o‘ynaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |