М у н д а р и ж а. Кариш

3.1. Ҳаракат сифатларининг ривожланиш даражаси

Босқон улоқтиришда юқори спорт натижаларига эри-шиш спорт машғулотларини тўғри ташкил этиш ва уларнинг мазмунига боғлиқ. Уни самарали бошқариш учун спортчи-нинг жисмоний, техник, психологик ва бошқа турдаги тайёргарлигида юз берадиган миқдорий ва сифат кўрсаткич-ларини қайд қилиб туришга имкон берувчи обҳектив педагогик назоратни йўлга қўйиш зарур.

Спортнинг тезлик-куч турларида, жумладан, енгил атлетика таркибидаги улоқтиришларда техник маҳоратни такомиллаштиришга ёрдам берадиган жисмоний сифат-ларни ривожлантиришга ва шу тариқа спорт натижаларини кўтаришга асосий эҳтибор қаратилади.
Малакали енгил атлетикачи улоқтирувчилар жисмо-ний сифатларининг машғулотлар жараёнидаги ривожланиш даражаси турли ва куч қобилиятларини ўлчовчи умум қабул қилинган назорат машқлари ёрдамида баҳоланади.
Улоқтирувчиларнинг техник тайёргарлиги кўпинча субҳектив равишда, спортчи ҳаракатларини кузатиш орқали баҳоланади. Спортчи техник фаолиятининг обҳектив мезони сифатида расмий мусобақаларда ёки назорат-машқ дарсла-рида кўрсатилган спорт натижалари қабул қилинади (4-расм).
Ҳозирги вақтда назоратнинг ускунавий усулларини жорий қилишга талаб ўсиб боряпти, бу малакали спортчилар техникасини субҳектив баҳолашдаги қийинчиликлар билан боғлиқ. Илмий тадқиқотларда биомеханика усуллари кенг қўлланиляпти. Спорт натижалари даражасининг ўсиб бори-ши туфайли ҳаракатларнинг биомеханика таҳлили жуда муҳимлашиб бормоқда. У машқни янада самаралироқ бажа-ришнинг янги йўлларини излашга ундайди, хатоларни тезроқ аниқлаш имконини беради, иш унумини ошириш учун қулайроқ шароит яратади.
Мунтазам спорт машғулотлари таҳсирида организмда тузилишга хос функционал ўзгаришлар мажмуаси ривож-ланади, у бутун организмнинг ва, айни пайтда, унинг барча тизимларининг фаолиятини оптималлаштиришга йўналти-рилади ҳамда юксак маҳоратини таҳминлайди.
Босқон улоқтиришда спорт натижаси кўп жиҳатдан куч ва тезлик сифатларининг ривожланиш даражасига боғлиқ бўлади.