М у н д а р и ж а I боб. Металларнинг кристалл тузилиши ва кристалланиш поцесси

0₁ ва О_г қотишмалар) таркибида В компонентнинг миқдори бир хил булади, чунки В компонентнинг концентрациясини курсатувчи 0₁0₁ ва O₂O₂ кесмалар ўзаро тенг.
2. Концентрациялар учбурчагининг бирор учидан унинг рўпарасидаги томонига туширилган тўғри чизиқ кесмасидаги нуқталарга тўғри келадиган қотишмаларнинг таркибида учбурчакнинг қолган икки учига қуйилган компонентлар миқдорлари орасидаги нисбат ўзгармас булади. Масалан, 99-расмда Ох нуқтага тўғри келадиган қотишма таркибидаги А компонент билан С компонентнинг нисбати га, 0₂ нуқтага,

98- расм. 99-расм

тўғри келадиган қотишма таркибидаги А компонент билан С компонентнинг нисбати га тенг. О₂О₂В учбурчак О₁О₁В учбурчакка, О₁О₁В учбурчак О₂О₂В учбурчакка ўхшаш булганлигидан

бўлади ва хоказо. Демак, В_Ъ чизиғидаги барча қотишмаларда нисбат ўзгармас экан.

Бинар қотишмаларнинг кристалланиш процессига қандай асосий қоидалар татбиқ этилса, уч компонентли қотишмаларнинг кристалланиш процессига хам шундай қоидалар — фазалар қоидаси ва кесмалар қоидаси татбиқ этилади.
Уч компонентли система холат диаграммасининг шакли система компонентларининг ўзаро таъсир этиши натижасида қандай фазалар хосил бўлишига боғлиқдир. Система компонентлари эса:
1) қаттиқ холатда бир-бирида эримаслиги хам, ўзаро химиявий бирикма хосил қилмаслиги хам, яъни механик аралашма (учлама эвтектика) хосил қилиши;
2 ) қаттиқ холатда бир-бирида исталганча ёки маълум чегарагача эриши, яъни чекланмаган ёки чекланган қаттиқ эритмалар хосил қилиши;
3) ўзаро таъсир этиб, қўш ёки учлама, барқарор ёки беқарор химиявий бирикмалар хосил қилиши мумкин.
Биз механик аралашма хосил қиладиган уч компонентли система билан қаттиқ холатда бир-бирида исталганча эрийдиган уч компонентли системанинг холат диаграммаларини кўриб чиқамиз.