М у н д а р и ж а I боб. Металларнинг кристалл тузилиши ва кристалланиш поцесси


-расм. Суюқ ва қаттиқ фазалар эркин энергиясининг температурага қараб ўзгариш графиги



Download 1,12 Mb.
bet20/216
Sana22.04.2022
Hajmi1,12 Mb.
#574862
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   216
Bog'liq
А.С.Тўрахонов 24.09.2021 й

20-расм. Суюқ ва қаттиқ фазалар эркин энергиясининг температурага қараб ўзгариш графиги.

Шуни ҳам айтиш керакки, термодинамика маълумотларининг ўзигагина асосланиб, металларнинг кристалланиш ёки суюқланиш тезлиги туғрисида хулоса чиқариб бўлмайди. Бунинг учун фазанинг ўзгариш йўлини ва бу процесснинг бориш кинетикасини ҳам билиш керак.


Суюқ фазанинг қаттиқ фазага ўтиш процесси кристалланиш марказлари ҳосил бўлиши ва бу марказларнинг ўсиши йўли билан боради. Бу процесснинг кинетикаси икки параметр билан, яъни ҳажм бирлигида вақт бирлиги ичида хосил бўладиган кристалланиш марказлари сони билан кристалланинг ўсиш тезлиги воситасида баҳоланиши мумкин. Кристалланиш марказлари сони қанчалик кўп ва кристалларнинг ўсиш тезлиги қанчалик катта бўлса, суюқ фаза қаттиқ фазага шунчалик тез айланади.

11- §. МЕТАЛЛАР АЛЛОТРОПИЯСИ
Бир металлнинг, умуман, бир элементнинг ҳар хил щароитда, масалан, ҳар хил температураларда турлича кристалл панжаралар ҳосил қила олиш хусусияти аллотропия, бошқача қилиб айтганда, полиморфизм деб аталади. Металлнинг ҳар хил кристалл турлари шу металлнинг аллотропик шакл ўзгаришлари ёки модификациялари дейилади. Металларнинг аллотропик щакл ўзгаришлари грек ҳарфлари: α, β, γ, δ, ва бошқалар билан белгиланади. Металларнинг энг паст температурада мавжуд бўладиган аллотропик шакл ўзгариши билан, ундан юқорироққа мавжуд бўладиган шакл ўзгариши α билан курсатилади ва ҳоказо. Масалан, темир икки хил панжара: 911° С дан паст ва 1392--1539°С температураларда ҳажми марказлашган куб панжара, 911—1392°С температураларда ёқлари марказлашган куб панжара ҳосил қилади. Демак, 911°С дан паст температурадаги темйр α(β) –темир бўлса, 911—1392°С температуралардаги темир у темирдир Темирнинг 1392—1539°С температуралардаги шакл ўзгариши хам α- темирдир, бу туғрида кейинроқ батафсил сўзланади.
Аллотропик шакл ўзгариш вақтида иссиқлик ажралиб чиқади ёки ютилади. Металларнинг қайси температураларда қандай аллотропик шакл ўзгаришлари мавжуд бўла олиши 3- жадвалда кўрсатилган.
3- ж а д в а л

Download 1,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   216




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish