M tojiyev, I. Nigmatov

4. Ishlab chiqarish m ikroiqlim ining gigiyenik normalari nimalarga
b o g iiq ?
5. Ishlab chiqarishdagi m o ia d il ob-havo sharoiti qanday yaratiladi?
6. Ishlab chiqarish changlari deganda nimalami tushunasiz?
7. Pnevm okonioz qanday kasallik?
8. Ishlab chiqarish changlariga qarshi qanday tadbirlar q oilan ilad i?
9. Ishlab chiqarishdagi zaharli moddalarning ishchilarga ta’siri qanday?
10. Ish zonasidagi zaharli moddalarga qarshi qanday tadbirlar
q o ila n ila d i0
49

---

IV BOB
ISHLAB CHIQARISHDA MUQOBIL
MUHITNI TA’MINLASH
4.1. Mehnatni muhofaza qiiish rung huquqiy asoslari
Mehnatni m uhofaza qiiish quyidagi manbalarda k o ‘zda tutilgan:
- 0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;
- 0 ‘zbekiston Respublikasining «Mehnatni m uhofaza qiiish» Qonuni;
- 0 ‘zbekiston Respublikasining «Mehnat qonunlari kodeksi»;
- Texnika xavfsizligiga oid m e ’yorlar, qoidalar, standartlar va y o ‘riq-
nomalar.
Mehnatni m uhofaza qilishning qator masalalari Konstitutsiyada o ‘z
aksini topgan. Jumladan, 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining,
IX bobi fuqarolaming iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini him oya qilishga
qaratilgan b o ‘lib, 36-m oddada «Har bir inson qonunda k o ‘rsatilgan
tartibda mehnat qiiish, erkin kasb tanlash, qulay sharoitlarda mehnat qiiish
va ishsizlikdan him oyalanish huquqiga egadir» deb k o ‘rsatib o ‘tilgan.
Ushbu bobning 37-m oddasida «Barcha ishlayotgan fuqarolar dam olish
huquqiga egadir, Ish vaqti va haq to ‘lanadigan mehnat ta ’tilining muddati
qonun bilan belgilanadi». 38-m oddada esa «Har kim qariganda, mehnat
layoqatini y o ‘qotganda, shuningdek, boquvchisini yo'qotganda va boshqa