M tojiyev, I. Nigmatov

xavfiiing oldini olish uchun barcha o ‘t o ‘chirgichlaming ballonlari suyuq gaz
bilan faqat 75% hajmda to‘lg‘aziladi va ulaming hammasi himoya pardalari
(membranalar) bilan ta’minlangan bo'ladi ( 9- rasm).
9-rasm. CO, gazi toMdirilgan, qo‘lda ishlatiladigan o ‘t o'chirgichlar;
a - ОУ-2; Ь-ОУ-5
209

---

Bunday o‘t o'chirgichlar suyuq holatdagi karbon ikki oksidi bilan 7.106 Pa
bosim ostida to‘ldiriladi. Bunday o 4 o‘chirgiclilami isJrlatish jarayonida suyuq
holatdagi karbon ikki oksidi diffuzor orqali chiqayotib, gaz holatiga aylanadi. va
uning hajmi suyuq holatdagiga nisbatan 500 baravargacha ortib ketadi. Karbon
ikki oksidining tez bug‘lanishi oqibatida harorati - 79°C ga teng bo‘lgan
oppoq qorsimon moddaga aylanishi sababli yonuvchi raanba haroratining faol
pasayishiga olib keladi. Otilib chiqayottan qorsimon oqimning uzatilish masofasi
2 - 3,5 m ga yetadi va uzatilish muddati 30 - 40 soniyani tashkil etadi, Gazli
o ‘t o‘chirgichlar hamma turdagi yonuvchi mahsulotlami hamda 1000 V gacha
bo‘lgan elektr toki ta’sindagi elektr dastgohlarda sodir boMgan yong‘inlami
o ‘chirish uchun m o‘ljalIangan. Birinchi o‘t o ‘chirgich vositalari ichida eng ko‘p
ishlatiladigan vosita, bu qo‘lda ishlatiladigan o‘t o ‘chirgtcblardir. Yong‘inning
dastlabki davrida bunday o ‘t o‘chirgich vositalarining ahamiyati juda katta.
Birinchi o‘t o ‘chirgich vositalarini o‘z joyida tezkorlik bilan ishlata bilish har
bir fuqaroning burchidir.
Q o‘lda ishlatiladigan birinchi o ‘t o ‘chirgich vositalari kim yoviy
k o ‘pikli, gazli va kukunli turlarga b o ‘linadi va ulam ing og'irligi 20
kg dan oshm asligi kerak. ОЧ o ‘chiruvchi vosita sifatida karbon ikki