M tojiyev, I. Nigmatov

3.2. Ishlab chiqarish m ikroiqlim ining
gigiyenik m e’oyrlari
Ishlab 
chiqarish 
m ikroiqlim i 
m e’yorlari, 
m ehnat 
xavfsizligi 
standartlari tizim iga, «Ish zonasi m ikroiqlim i»ga asosan belgilangan. 
Sanoat korxonalarida xonalarning turi, yil fasllari va ish toifasiga qarab, 
ulardagi havo harorati, nisbiy namligi v a havo haroratining tezligi 
ish joylari uchun ruxsat etilgan m e’yorlari belgilangan. Ish toifalari 
quydagicha belgilanadi:
Yengil 
jism oniy ishlar (I toifa) - o ‘tirib, tik turib yoki yurish bilan 
bogMiq holda bajariladigan, biroq muntazam jism oniy zo ‘riqish yoki yuk 
k o ‘tarishni talab qilmaydigan ishlar, energiya sarfi soatiga 150 kkal (172j) 
ni tashkil etadi. Bularga tikuvchilik, asbobsozlik, soatsozlik v a shu kabi 
korxonalar kiradi.
0 ‘rtacha 
o g ‘irlikdagi jism oniy ishlar (II toifa) - soatiga (150-250 
kkal) yoki (172-293 j) energiya talab etiladigan faoliyat turlari kiradi. 
Bunga doim iy yurish va o g ‘ir b o ‘lmagan (10 kg gacha) yuklarni tashish 
bilan b o g iiq bo‘lgan ishlar kiradi. Jumladan, ip yigiruv, to ‘qish ishlari, 
m exanik o ‘quv, payvandlash sexlardagi ishlar va boshqalar.
O g‘ir 
jism oniy ishlar (III toifa) - m untazam jism oniy zo ‘riqish, 
xususan, o g 'ir yuklarni (10 kg dan ortiq) muttasil bir joydan ikkinchi 
jo y g a ko ‘chirish va k o ‘tarish bilan b o g iiq ishlar kiradi. Bunda energiya 
sarfi soatiga 250 kkal (293 j) dan yuqori bo ‘ladi. Bunday ishlarga 
tem irchilik va boshqa o g ‘ir ishlar kiradi. Harorat, nisbiy nam lik v a havo 
haroratining tezligi m e’yordagi ham da y o ‘l qo‘yilishi mumkin bo'lgan 
miqdorlar ko‘rinishida normallashtiriladi.
M e’yorlardagi m iqdorlar deganda, odam ga uzoq vaqt va doimiy 
ta ’sir qilgan tashqi m uhitga moslashishni buzmasdan, organizmning 
normal faoliyatini v a issiqlik holatini (haroratini) saqlaydigan mikroiqlim
ko‘rsatkich!ari yigMndisi tushuniladi.
33

---