M tojiyev, I. Nigmatov

ish bilan ta’minlash, ish vaqti, dam olish vaqti, ish haqi, kafolatlar va
kompensatsiyalar, mehnat m uhofazasi, ayollar mehnati, yoshlar mehnati,
imtiyozlar, mehnat intizomi, nazorat, mehnat nizolari va h.k. Mehnat
qonuniyatlari ish vaqtidan ortiq mehnat qilishni butunlay taqiqlaydi.
lshchilar Ьат y ili bir marta 24 kundan karn b o ‘lmagan miqdorda haq
to'lanadigan ta’til bilan ta’minlanadilar. Bu ulam ing mehnat faoliyatini
tiklash, so g ‘liqlarini mustahkamlash imkoniyatini yaratadi.
Mehnat qonuniyati o ‘smirlar mehnatini m uhofaza qilishga ham alohida
ahamiyat beradi. 16 yoshga to im a g a n o ‘smirlar ishga qabul qilinmaydi.
B a’zi hollarda ular korxona lcasaba uyushmasi q o ‘mitasi ruxsati bilan ishga
qabul qilinishi mumkin. 16 yoshgacha b o ‘lgan o ‘smirlar uchun 24 soatli,
18 yoshgacha b o ‘lganlar uchun 36 soatli ish haftasi joriy qilingan. Ular
uchun tolan ad igan ish haqi aynan shu kategoriyadagi ishlarda ishlaydigan
balog‘at yoshidagi ishchilam ing o ‘rtacha ish haqidan kam b o im a slig i
kerak. 0 ‘sm irlam ing tungi ishlarda, dam olish kunlarida ishlashlariga
y o ‘l qo‘yi!maydi hamda ulam ing so g ‘liqlari uchun zararli b o ‘lgan
ishlam i bajarishga jalb qilish taqiqlanadi. Mehnat qonuniyatlariga asosan
ba’zi zararli ish sharoiti boMgan joylarda ishlovchilar uchun ustama haq
to ‘lanadi yoki ish soati qisqartiriladi. Ish soatining qisqarilishi ishchining
kamroq zararlanishiga olib keladi. Jumladan, kim yo sanoati korxonalarida
ish soati kuniga 4 yoki 6 soat qilib belgilangan. Bundah ishlovcliilam ing
30 foizi foydalanadi. Shuningdek, zararli muhitda ishlovchilar uchun
qo‘shim cha ta’til joriy qilingan b o ‘lib, u 1 2 -3 6 kungacha boMishi mumkin.
Q o ‘shim cha ta’tildan ishlovchilarning 70 foizi foydalanadi. Zararli