M tojiyev, I. Nigmatov

xona bo‘lsa-yu, uning maydoni binodagi barcha xonalam ing umumiy
maydonidan 5% dan kam bo'lm asa yoki sathi 200 m2 dan k o ‘p b o ‘lsa,
bu holda bino A toifaga kiradi. Binoda har xil toifaga taalluqli xonalar
mavjud bo‘lsa-yu, A va В toifadagi xonalam ing y ig ‘indi m aydoni, qolgan
barcha xonalar umumiy m aydonining 5% dan kam bo‘lm asa yoki sathi
2 0 0 m2 dan ziyod b o ‘lsa, bu bino 
В 
toifaga mansub boMadi.
198

---

11.3 Yong‘in xavfiga bardosbii inshootlar va
qurilmalar, ularning xususiyatlari
Yong‘in xavfiga bardoshli ( o ‘tga chidam li) deb, y o n g ‘in sodir
bo'lganda ulam ing yuqori harorat ta’siriga bardosh bera olishi v a yuk
k o ‘tarish xususiyatlarini uzoqroq muddatga saqlab qoiish qobiiiyatiga ay-
tiiadi. Bino va inshootlariam ing y o n g ‘in xavfsizligi ko‘pchilik hollarda
ulardagi qurilmalarning olovda yonm asligi va o ‘tga chidam liligi bilan
ta’minlanadi. Inshoot qurilmalarining o ‘tga chidam liligi, ulam ing eng aso­
siy xususiyatlaridan hisoblanadi, bu ko'rsatkich KM K 2.01.02 - 85 bilan
m e’yorlanadi. B um e’yorgabinoan, bino, inshootlar va ulardagi y o n g ‘inga
qarshi devorlar bilan o ‘ralgan qismlari, 5 xildagi (I, II, III, IV va V )
o ‘tga chidamlilik darajalarga bo‘lingan. Binolarning o ‘tga chidamlilik
darajasi ularning quyidagi qurilmalari bo‘yicha aniqlanadi: y a ’ni devorlar
(yuk ko4aruvchi ichki va tashqi, zinapoya va evakuatsiya y o ‘llarini o ‘rab
olgan devorlar); ustunlar; zinapoya elementlari; tom yopg‘ich plitalar va
barcha yuk ko'tarish qobiiiyatiga ega b o ‘lgan boshqa qurilmalar.
I darajali o‘tga chidamli binolarga 
- yuk k o ‘taruvchi devorlari te­