М. С.Қосимова, Ш. Ж. Эргашходжаева, А. Н. Самадов, И. Б. Шарипов. Кичик бизнес ва тадбиркорлик. Ўқув қўлланма. – Т.: 2010, – 256бет

 
 
Қисқа хулосалар 
 
Экспорт диверсификацияси, яъни хорижга сотилаѐтган товарлар ва 
хизматлар номенклатурасининг кенгайиши, жами экспортда алоҳида товар ѐки 
хизмат тури (айниқса, хом ашѐ) улушининг катта бўлишига барҳам берилиши, 
маҳсулотларимиз 
экспорт 
қилинаѐтган 
мамлакатлар 
географиясини 
кенгайтириш экспорт ҳажмининг барқарор бўлишини таъминлайди, миллий 
иқтисодиѐтнинг ташқи бозордаги салбий ўзаришларга таъсирчанлиги 
даражасини пасайтиради. 
Экспорт таркибида бир ѐки бир неча товарлар улушининг сезиларли 
даражада ортиб кетиши бу товарлар нархи пасайган ѐки уларга ташқи талаб 
қисқарган ҳолатларда экспортчи корхоналарни оғир аҳволга солиб қўйиши 
мумкин. Бунинг натижасида экспорт ҳажмининг қисқариши валюта 
тушумларининг камайиши, ташқи савдо балансининг ѐмонлашуви ва 
корхоналар молиявий аҳволининг тангликка юз тутишига олиб келиши мумкин. 
Шунингдек, экспорт умумий ҳажмининг кам сонли давлатларга боғланиб 
қолиши ҳам қалтис ҳолат ҳисобланади. 
Экспорт ҳажмини ошириш, унинг таркибини такомиллаштириш, умуман 
ташқи савдо айланмасини дивесификация қилиш иқтисодиѐтимиз таркибий 
тузилишида сифат ўзгаришларига эришиш, унинг рақобатбардошлигини 
ошириш орқали иқтисодий юксалиш ва аҳоли турмуш фаровонлигини янада 
кўтариш мақсадларига хизмат қилади. 
 

---

220 
 
Назорат ва мулоҳаза учун саволлар:
1. Мамлакатнинг рақобатбардошлигини таъминловчи омилларни шарҳлаб 
беринг. 
2. Таркибий ўзгаришлар сиѐсатининг мақсади ва вазифалари нималардан 
иборат? 
3. Тармоқ ичидаги, тармоқлараро ва ҳалқаро саноат кооперациясининг 
аҳамияти ва иқтисодиѐтнинг таркибий тузилишини такомиллаштиришдаги 
ролини изоҳланг.
4. Мамлакатимизда лойиҳаларни маҳаллийлаштириш дастурига киритиш
ва мониторингини олиб бориш механизми қандай жорий этилган? 
5. Республикамизда хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш омиллари 
ва йўналишлари нималардан иборат? 
6. Кичик бизнесни ривожлантиришда бозор инфратузилмаларининг ролини 
тушунтиринг. 
7. Экспортни диверсификация қилиш йўналишлари ва имкониятлари 
нималардан иборат? 
8. Таркибий ўзгаришлар сиѐсатини давом эттириш бўйича белгиланган 
вазифаларнинг ўзаро боғлиқлигини изоҳлаб беринг.