M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

Milliy parklar 
- bu tabiiy landshaftni va undagi biologik 
xilma-xillikni, bir va bir necha ekologik tizimlarni har taraflama 
muhofaza qiluvchi, aholining dam olish tizimini yaratishga 
imkoniyatlar yaratuvchi, hosil qiluvchi va dunyoning ko‗plab 
davlatlari ekoturizmda foydalanayotgan, biri-birini qo‗vvatlab 
kelayotgan tabiiy majmualardir. Hozirgi vaqtda dunyoda 3 mingdan 
ortiq milliy parklar bor. Dunyoda milliy parklardan foydalanishda 
ko‗pdan-ko‗p usullar, uslubiyatlar va modellar bor. Bunday 
modellar hozir ham ixtiro qilinmoqda. Ko‗p xollarda dunyodagi 
milliy parklardan ekoturizmda foydalanishda xususiy moliyaviy 
ta‘minot oldinga surilmoqda. Ekoturizmning prinsiplari bo‗yicha 
ham ekoturist dam oladi va tabiat bag‗rida dam olganligi uchun 
minimal soliq, xaq to‗laydi.
Milliy moliyalashtirish manbalari asosida rivojlanayotgan 
milliy parklar asosan o‗z davlatidagi xomiylar hisobiga faoliyat olib 
boradi. Hozirda bunday davlatlar soni dunyoda 30 dan ortdi. 

---

154 
Ularning yillik daromadi 1 mlrd.AQSH dollaridan oshdi. Mahalliy 
manbadan daromad qiluvchi milliy parklar o‗zlarini asosan 
ekoturizmdan olinadigan foyda hisobidan moliyalashtirmoqdalar. 
Milliy parklardan ekoturizmda foydalanishdan Kanada davlati har 
yili 250 mln dollar, AQSH esa 870 mln dollar foyda olmoqdalar. 
Yaponiyaning milliy parklariga har yili 316 mln ekoturist tashrif 
buyuradi. Shulardan 252,8 mln. yaponlarni, 6,2 mln. xorijiy 
ekoturistlarni tashkil qiladi. Hozirgi vaqtda milliy parklarning 4 ta 
modeli bor. Bu modellarning alohida - alohida model sifatida 
ajratilishi o‗ziga xos xususiyatlarga asoslangan:
1. Amerika modeli.
2. Yevropa modeli.
3. Park rezervat modeli
4. Osiyo odeli. 
1
.